Overleven van noordkapers afhankelijk van voortplantingsseizoen

Snow Cone is een noordkaper van 17 jaar oud. Onlangs is ze voor de vijfde keer in haar leven verstrikt geraakt in vistuig. Ze sleepte al honderden kilo's touwen en visnetten met zich mee, en het nieuwe tuig komt hier nog bovenop. Snow Cone is de eerste noordkaper van wie bekend is dat ze een kalf heeft gekregen terwijl ze verstrikt was. Het kalf is echter niet meer bij haar. Wetenschappers gaan ervan uit dat het gestorven is. De meest recente waarneming van Snow Cone was voor de kust van Nantucket (VS) in september. Het was duidelijk dat het vistuig zijn tol eist: ze had moeite met zwemmen, en het leek waarschijnlijk dat haar einde naderde. Snow Cone is een goed voorbeeld van de tragedie die deze majestueuze walvissen als soort ondergaan. 

Het North Atlantic Right Whale Consortium heeft in oktober haar laatste inschatting van de populatie noordkapers bekendgemaakt. Er zijn nog maar 340 dieren over, wat betekent dat de pogingen tot bescherming van deze officieel ernstig bedreigde diersoort duidelijk tekortschieten. Een ander onderzoek suggereert dat er nog maar 72 vruchtbare vrouwtjes zijn – zij zijn essentieel voor het herstel van de populatie. 

De nieuwe telling is ontmoedigend, maar niet onverwacht. Het droevige aantal kreeg veel aandacht bij zowel wetenschappers als leken, en onderstreept dat de soort kwetsbaar blijft. Ook vormt de telling opnieuw een oproep om de resterende noordkapers dringend te beschermen. Overheden, industrie, natuurbeschermers en andere organisaties moeten zo snel mogelijk veel meer actie ondernemen om de noordkaper te beschermen tegen uitsterven. 

We kunnen niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om veel meer te doen om deze soort te redden, zeker omdat het kalfseizoen eraan komt (van midden november tot midden mei). Een succesvol kalfseizoen is onmisbaar voor het overleven van de soort. 

De noordkaper-moeders en hun kalveren volgen migratieroutes van New England (het noordoosten van de Verenigde Staten) en Canada naar de kust van Georgia (VS) en Florida (VS). Hierbij moeten ze zich een weg zien te banen door industriële vaarroutes, vol scheepsverkeer en verticale vislijnen in het water – naar schatting een miljoen vislijnen. De aantallen noordkapers slinken vooral door chronische verstrikking in commercieel vistuig en door aanvaringen met boten. Onderzoek tussen 2003 en 2018 wees uit dat in de gevallen waarin de doodsoorzaak van noordkapers met zekerheid kon worden vastgesteld, dit in bijna 90% van de gevallen ging om verstrikking in visnetten en scheepsaanvaringen. 

Is dit een hopeloze situatie? Niet voor IFAW en andere mensen die eraan werken om agressieve en doelgerichte maatregelen voor risicobeperking in te voeren. Sinds 2019 werkt IFAW met de visserijsector, wetenschappers, wetgevers en technologiefabrikanten aan het ontwerpen, testen en perfectioneren van vistuig dat veilig is voor walvissen. Dit 'touwloze vistuig' of 'akoestisch vistuig op aanvraag' kan verstrikkingen voorkomen door verticale touwlijnen uit vistuig te verwijderen, en noordkapers vrij baan te geven. 

IFAW pakt het probleem aan op meerdere fronten. We lobbyen bijvoorbeeld ook voor maritieme wetgeving zoals strengere snelheidsbeperkingen en aangepaste vaarroutes om aanvaringen te voorkomen, en ondersteunen essentiële wetgeving zoals de Right Whale Coexistence Act. De ondersteuning van het programma Save Our Species van IUCN is een fundamentele bouwsteen voor een oplossing op de lange termijn. 

De sleutel tot het voortbestaan van de noordkaper is een gelijktijdige bescherming van de bestaansmiddelen van vissers en andere zeelieden. Het gaat niet om het een of het ander: blijvende oplossingen moeten rekening houden met het gedeelde belang van de mensen op het water, en de dieren onder water. Het moet goed gaan met walvissen én de vissers, dat is het doel. Met de hulp van de IUCN is dat doel haalbaar. 

Help noordkapers te behoeden voor uitsterven.