Weetjes over de Aziatische zwarte beer

Is de Aziatische zwarte beer een eigen soort?

De Aziatische zwarte beer (Ursus thibetanus) is een soort uit de familie beren (Ursidae). De beer wordt ook wel kraagbeer genoemd. Er zijn zeven ondersoorten van de Aziatische zwarte beer: ursus thibetanus formosanus, U.t. gedrosianus, U.t. japonicus, U.t. laniger, U.t. mupinensis, U.t. thibetanus en U.t. ussuricus.

Hoe zien Aziatische zwarte beren eruit?

Volwassen mannetjes zijn 110 tot 190 cm lang – exclusief hun staart van 7-10 cm – en wegen zo’n 60-250 kilo. Vrouwtjes zijn kleiner en wegen slechts de helft van mannetjes (35-170 kilo). De beren hebben, zoals hun naam al doet vermoeden, een glanzend zwarte vacht. Deze kan echter soms ook bruin zijn.

De beersoort wordt ook wel kraagbeer genoemd vanwege zijn langere haren in zijn nek en op zijn schouders, die een soort manen vormen. Dit langere haar in de nek is waarschijnlijk door evolutie ontstaan om niet doodgebeten te worden door roofdieren zoals tijgers.

Op de borst heeft de Aziatische zwarte beer een witte tot gelige vlek die op een maansikkel lijkt; vandaar dat hij in het Engels ook wel ‘moon bear’ wordt genoemd. 

Hoe oud kunnen kraagberen worden?

Aziatische zwarte beren worden zo’n 25 jaar in het wild, en in gevangenschap kunnen ze tot 39 jaar oud worden.

Wat eet een kraagbeer?

Deze beren zijn omnivoren, wat betekent dat ze zowel vegetatie als vlees eten. Onder het dieet van de beer valt – zoals je misschien verwacht – honing, maar hij eet ook bijen en andere insecten, vruchten, noten, kleine zoogdieren, vogels en kadavers. Soms vallen kraagberen gedomesticeerde dieren aan.

Waar leven Aziatische zwarte beren?

De naam zegt het al: Aziatische zwarte beren leven in Azië. Hoewel hun leefgebied een heel stuk kleiner is dan dat het ooit was, zijn de populaties nog steeds heel verspreid over het continent. De beren komen voor in Afghanistan, Bangladesh, Bhutan, Cambodja, China, India, Iran, Japan, Noord-Korea, Zuid-Korea, Laos, Myanmar, Nepal, Pakistan, Rusland, Taiwan, Thailand en Vietnam.

In wat voor soort leefgebied leven ze?

Aziatische zwarte beren leven in verschillende soorten bosrijke leefgebieden, zowel in loofbossen als in naaldbossen. Alleen in het zuidoosten van Iran en Pakistan leven de beren in zeer droog landschap met weinig bebossing. Kraagberen leven op hoogtes die variëren van zeeniveau tot wel 4.300 meter hoogte. Ze veranderen per seizoen van leefgebied, en trekken naar gebieden waar het meeste voedsel te vinden is.

Hoe veel van de beren zijn er nog?

Is de Aziatische zwarte beer een bedreigde soort?

De Aziatische zwarte beer is volgens de Rode Lijst van IUCN een kwetsbare soort. Het is dus niet officieel een bedreigde soort, maar dat betekent niet dat hij niet wordt bedreigd:

Waardoor worden de beren bedreigd?

Dit zijn de voornaamste bedreigingen voor Aziatische zwarte beren:

Verlies van leefgebied: In ongeveer de helft van de landen waar kraagberen voorkomen, hebben ze te maken met afname van hun leefgebied. Dit geldt vooral voor de meest zuidelijke gebieden. Oorzaken van de afname zijn houtkap, meer landbouw, ontwikkeling van infrastructuur en verval van bossen.

Stroperij: Beren worden vooral gestroopt voor hun lichaamsdelen, met name hun poten en galblazen. De illegale handel in deze wilde dieren wordt gedreven door de grote wereldwijde vraag naar berenproducten. Berenpoten worden gegeten als ‘delicatesse’.

Gal van beren wordt al eeuwenlang gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde om verschillende kwalen te behandelen. Hoewel het werkzame bestanddeel ook in kunstmatige vorm beschikbaar is, geven veel mensen de voorkeur aan berengal.

Uitbuiting: Om te zorgen dat er niet zo veel beren meer zouden worden afgeschoten voor gal, is men beren gaan houden in gevangenschap om zelf het gal uit de beer te halen terwijl hij nog leeft. Deze praktijk is zeer wreed en is nog steeds aan de gang, hoewel het in vrijwel elk land illegaal is. Ook is alle internationale handel in berengal illegaal.

Amusement: Triest genoeg worden beren niet alleen gevangen om te worden gedood of te worden uitgebuit voor hun gal, maar ook om de rest van hun leven als amusement te dienen. Ze worden verkocht als huisdier, om op te treden (bijvoorbeeld te dansen) in shows, of om te vechten met honden. 

Mens-dier-conflicten: In hun hele verspreidingsgebied hebben beren te maken met conflicten met mensen. De conflicten kunnen grote gevolgen hebben voor zowel beren als mensen: verlies van vee, gewassen en bijenkorven, en verwondingen en sterfgevallen aan beide kanten. Beren worden vaak gedood uit verdediging of uit wraak. Hoe meer conflicten, hoe negatiever een bevolking is tegenover de dieren. Dit leidt ertoe dat sommige regeringen akkoord geven op het afschieten van vele beren, soms zelfs een zeer groot aandeel van de hele berenpopulatie in het land.

Er zijn beschermde leefgebieden, maar die zijn vaak te klein voor beren, waardoor ze afdwalen naar onbeschermd gebied. Ook trekken ze deze gebieden uit als er te weinig voedsel te vinden is.

Valstrikken: Beren worden vaak gevangen via wrede wildstrikken; ook als ze niet het doelwit zijn. Wildstrikken zorgen voor diepe wonden en kunnen leiden tot een langzame, pijnlijke dood.

Hoe helpen we kraagberen?

Aandacht voor galkwekerijen

In 1993 was IFAW een van de eerste organisaties die de verschrikkingen van de ‘berenkwekerijen’ voor gal blootlegde. Samen met lokale organisaties vergrootten we het bewustzijn en riepen we overheden op om actie te ondernemen. In 1996 richtten we Pan Yu Bear Sanctuary op, een opvang voor 9 beren die werden gered uit twee kwekerijen die werden gesloten door de Chinese autoriteiten.

Verweesde welpen opvangen

In 2003 hebben we in India samen met het Arunachal Pradesh Forest Department en Wildlife Trust of India een centrum opgericht dat verweesde berenwelpen opvangt, rehabiliteert en voorbereidt op hun terugkeer in het wild: het IFAW-WTI Center for Bear Rehabilitation and Conservation (CBRC). Sinds de oprichting van het centrum zijn er al meer dan 88 beren gered en verzorgd. 66 beren zijn weer vrijgelaten in het wild, waaronder Sagalee. Andere beren zijn nog aan het rehabiliteren, zoals Papum en Tezu. In een ander opvangcentrum in India, het Center for Wildlife Rehabilitation and Conservation (CWRC) zijn ook twee welpjes aan het rehabiliteren die onlangs werden gered.

Begin 2022 hebben we ook een bijdrage geleverd aan de redding van twee beren (een kraagbeer en een honingbeer) die in kleine betonnen kooien in de dierentuin van Phuket werden gehouden, zodat ze naar een geschikt reservaat konden worden overgebracht.

Alle beren tellen

We zijn er niet alleen voor Aziatische zwarte beren, maar helpen allerlei soorten beren wereldwijd. In Azië redden we bijvoorbeeld ook verweesde Maleise beren, in Noord-Amerika pleiten we voor de bescherming van Amerikaanse zwarte beren, en toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, steunden we een rehabilitatiecentrum voor beren.

Wil jij beren beschermen? Help om beren en andere dieren over de hele wereld te beschermen voor gevaren zoals stroperij.