15 fascinerende weetjes over reuzenpanda's

Laten we eens nader bekijken wat reuzenpanda's zijn en de cruciale rol die ze spelen in hun ecosysteem.

15 interessante feiten over reuzenpanda's die je misschien nog niet kende

Door meer te leren over deze geliefde dieren, kunnen we beter begrijpen waarom conservatie-inspanningen nodig zijn om hen en andere kwetsbare wilde diersoorten te beschermen.

1.  Reuzenpanda's hebben een unieke camouflage

Je zou denken dat de herkenbare zwart-witte kleuren van een reuzenpanda ervoor zorgen dat hij opvalt, maar hun monochrome vacht maakt het mogelijk om zich juist in hun omgeving te verbergen.

Hoewel panda's van dichtbij niet overeenkomen met de kleuren van hun bosachtige habitat, is het voor roofdieren van een afstand van ongeveer 50 meter moeilijk om hun vorm tussen de bomen te onderscheiden.

Omdat ze in de winter in sneeuwrijke gebieden en in de zomer in warme klimaten leven, is hun zwart-witte patroon een soort evolutionaire compromis. De lichte vacht helpt hen te camoufleren in besneeuwde omgevingen, terwijl hun donkere ogen, ledematen en oren hen helpen om in de schaduw te verdwijnen wanneer het zonnig is.

2.  Zijn reuzenpanda's beren?

Wetenschappelijk gezien zijn panda's beren, maar het was niet eenvoudig om tot deze conclusie te komen. Jarenlang waren onderzoekers er niet precies zeker van hoe ze reuzenpanda's moesten indelen. In tegenstelling tot andere beren zijn panda's geen omnivoren; ze eten alleen planten zoals bamboe. Daarom classifyeerde men reuzenpanda's jarenlang als nauw verwant aan wasberen en rode panda's.

In de jaren '90 onthulde uitgebreid moleculair onderzoek naar de soort dat reuzenpanda's en beren (de familie Ursidae) een nauwe genetische relatie hebben.

De twee belangrijkste unieke kenmerken van panda's in vergelijking met andere beren zijn hun dieet en de aanwezigheid van een duimachtig aanhangsel, dat hen helpt om de stengels van bamboe vast te grijpen.

3.  De ogen van reuzenpanda's zijn vergelijkbaar met de ogen van katten

Hoewel zowel reuzenpanda's als katten schattig en harig zijn, zou je denken dat er niet veel overeenkomsten tussen hen bestaan. Toch hebben ze opmerkelijke gelijkenissen als het gaat om hun ogen. Net als bij leden van de kattenfamilie hebben panda's verticale spleetjes als pupillen.

In feite betekent de naam voor reuzenpanda's in China, daxiaongmao, letterlijk 'reusachtige katbeer'.

Deze ogen geven panda's een uitstekende nachtzicht, wat hen helpt bij het zoeken naar voedsel in slecht verlichte omstandigheden.

4. Hoe panda's aan hun naam gekomen zijn

De wetenschappelijke naam voor reuzenpanda's, Ailuropoda melanoleuca, betekent 'zwart-witte katvoet'.

De algemene naam 'reuzenpanda' ontstond aanvankelijk omdat wetenschappelijke waarnemers opmerkte dat het een vergelijkbaar dieet en voetholte had als de rode panda, die 50 jaar eerder was ontdekt. Vanwege deze overeenkomsten werd aangenomen dat de twee dieren tot dezelfde familie behoorden.

Hoewel genetische tests later aantoonde dat de twee soorten niet verwant waren, bleven de namen bestaan.

Ze zijn ook goede zwemmers en kunnen stromen en andere waterlichamen gebruiken om te ontsnappen aan roofdieren wanneer ze zich bedreigd voelen. Hoewel ze niet geneigd zijn om onder water te duiken, genieten ze er wel van om in het koele water te spetteren wanneer de winterse sneeuw smelt.

6.  Reuzenpanda's eten voornamelijk één soort voedsel

De meeste beren hebben een gevarieerd dieet en zijn omnivoren. Ze genieten van noten en zaden, bladeren en bloemen, insecten en kleine zoogdieren, en ja, ook honing. IJsberen zijn de meest carnivore soort onder de beren en eten voornamelijk vis en zeehonden.

Maar reuzenpanda's zijn een unieke soort. Ongeveer drie miljoen jaar geleden heeft de soort zich ontwikkeld om uitsluitend op planten te leven—en één plant in het bijzonder: bamboe.

Het dieet van de reuzenpanda bestaat voor 99% uit bamboescheuten en bladeren. Op de zeldzame momenten dat ze geen bamboe eten, schakelen ze over op andere gemakkelijk beschikbare planten, zoals pompoen, kidneybonen en tarwe. Ze zijn ook bekend om af en toe insecten en kleine zoogdieren te eten, hoewel dit zeldzaam is.

7.  Panda's hebben genetische aanpassingen die hen helpen bij het eten van bamboe.

Als de enige berensoort die bijna uitsluitend op bamboe leeft, hebben reuzenpanda's bepaalde genetische aanpassingen ontwikkeld die hen helpen om deze planten te verzamelen en te eten.

Het elleboogbeen van een reuzenpanda heeft een unieke duimachtige uitbreiding, die vaak wordt aangeduid als een 'pseudo-duim'. Deze fungeert als een zesde aanhangsel en helpt hen om zich vast te houden aan bamboestengels en deze indien nodig te breken voordat ze gaan eten.

Ze hebben ook een sterke onderkaak en tanden die geschikt zijn voor het kauwen van bamboe. Hun grote kiezen kunnen gemakkelijk verpletteren en malen, waardoor ze het taaie, vezelachtige plantmateriaal efficiënt kunnen verwerken.

Reuzenpanda's hebben ook een veel sterkere waarneming van bittere smaken dan andere beren, wat is ontwikkeld toen ze overgingen op een plantaardig dieet. Dit maakt het eenvoudiger voor hen om mogelijk schadelijke toxines zoals cyanide, nicotine en ricine te detecteren, die een kenmerkende bittere smaak hebben.

8.  Panda's besteden minstens de helft van de dag aan eten

Reuzenpanda's brengen tot 16 uur per dag door met het eten van bamboe, dat ze met hun behendige poten uit de grond trekken.

Panda's hebben een spijsverteringssysteem dat niet is geëvolueerd om aan te sluiten bij hun herbivore levensstijl en lijkt sterk op dat van een vleeseter. Hoewel ze uitsluitend bamboe eten, is deze plant geen voedingsrijke voedselbron voor hen, wat betekent dat ze veel moeten eten om verzadigd te raken. Reuzenpanda's kunnen tot 12 kilogram (26,4 pond) bamboe per dag verbruiken.

9.  Wanneer ze niet aan het eten zijn, zijn ze meestal aan het slapen

Panda's hebben twee hoofdactiviteiten: eten en slapen.

In tegenstelling tot mensen slapen panda's niet voor lange periodes, maar nemen ze in plaats daarvan een serie korte dutjes gedurende 24 uur, die meestal twee tot vier uur duren.

In een periode van 24 uur besteden reuzenpanda's ongeveer 12 tot 16 uur aan het eten en de resterende 8 tot 12 uur aan slapen.

In de warme zomermaanden kunnen hun middagdutjes zelfs nog langer duren. Panda's slapen meestal ofwel uitgestrekt op hun rug of opgerold op hun zij.

10.  Panda's poepen de hele dag door

Reuzenpanda's poepen ongeveer 100 keer per dag.

Omdat hun maag niet is geëvolueerd om de enorme hoeveelheden bamboe die ze elke dag eten, te verwerken, moeten panda's veel ontlasten. Gedurende de hele dag, zelfs wanneer ze slapen.

Ze kunnen slechts ongeveer 17% van de bamboe die ze eten, verteren, wat betekent dat het grootste deel als afval weer naar buiten komt. Aangezien ze blijven poepen terwijl ze slapen, kunnen onderzoekers de duur van de slaap van een panda schatten op basis van de hoeveelheid ontlasting die zich in de buurt bevindt.

In tegenstelling tot vleesetende beren, die ongeveer 60% tot 90% van de energie uit hun voedsel kunnen halen, verkrijgen panda's minder dan 20% van de calorieën uit bamboe. Hierdoor is het voor hen simpelweg onmogelijk om voldoende voedsel te eten om de wintermaanden in een winterslaap door te brengen. Bamboe biedt niet genoeg energie of voedingsstoffen om een panda gedurende een lange periode zonder eten te laten overleven.

In plaats daarvan trekken panda's in de winter, wanneer de temperaturen dalen, naar lagere hoogtes waar ze beschutting kunnen vinden tegen de elementen en de koudste delen van het bos kunnen vermijden.

12.  De reuzenpanda is een belangrijk symbool

Reuzenpanda's zijn een belangrijk symbolen in hun thuisland China. Ze worden nu beschouwd als een onofficieel nationaal symbool en maken al eeuwenlang deel uit van de Chinese cultuur en folklore. Ze komen voor in oude kunst, literatuur en mythologie, waar ze vaak kracht en moed symboliseren. Panda's worden gezien als zachtaardig en vredig, en belichamen traditionele Chinese waarden.

"Panda-diplomatie" is het geven van panda's door China als geschenk aan andere landen om goodwill te symboliseren en diplomatieke relaties te versterken. Deze praktijk gaat terug tot de Tang-dynastie, meer dan 1.000 jaar geleden, toen keizerin Wu Zeitan een paar panda's naar Japan stuurde.

In de afgelopen jaren is de praktijk verschoven van het "geschenken" van panda's naar het uitlenen van in gevangenschap gefokte panda's aan buitenlandse zoos, met als doel bewustzijn te creëren en fondsen te werven voor voortdurende panda-bescherming.

13.  Reuzenpanda's worden beschouwd als 'levende fossielen'

Reuzenpanda's zijn bijzonder. Ze behoren tot een select aantal soorten die bekend staan als 'levende fossielen', omdat ze in miljoenen jaren op aarde niet veel zijn geëvolueerd.

Eigenlijk is de grootste verandering die de soort in drie miljoen jaar heeft ondergaan, dat ze groter zijn geworden. De vroegste panda's waren slechts één meter lang; tegenwoordig kunnen ze tot 1,9 meter lang zijn.

De ontdekking van fossielen van lang geleden uitgestorven reuzenpanda's in de jaren 2000 onthulde dat, afgezien van hun grootte, de botten, tanden en schedels van oude panda's er vandaag de dag vrijwel hetzelfde uitzien.

14.  Reuzenpanda's zijn niet langer een bedreigde diersoort

Reuzenpanda's worden niet langer geclassificeerd als bedreigd, dankzij uitgebreide conservatie inspanningen.

In 2016 herclassificeerde de International Union for Conservation of Nature (IUCN) de soort van bedreigd naar kwetsbaar, wat het succes weerspiegelt van jarenlange habitatrestauratie, anti-stroperijwetten en fokprogramma's van natuurbeschermers.

De Chinese overheid heeft een cruciale rol gespeeld in deze statusverandering door meer dan 60 pandareservaten op te richten.

Daarnaast hebben herbebossingsprojecten de bamboebossen uitgebreid, waardoor er meer voedselbronnen voor panda's beschikbaar zijn. Ook wordt gezegd dat panda-diplomatie bijdraagt aan bewustwording van conservering, onderzoek en financiering.

Tegenwoordig leven er naar schatting 500 tot 1.000 volwassen panda's in het wild, met enkele honderden ook in gevangenschap. Het herstel van de reuzenpanda wordt vaak gebruikt als een symbool voor het positieve resultaat van wereldwijde dierenbescherming.

Hoewel de populatie panda's langzaam toeneemt, is de soort nog niet volledig veilig. Voortdurende inspanningen zijn essentieel om hun langetermijnoverleving te waarborgen, vooral nu klimaatverandering hun habitat beïnvloedt.

15.  Reuzenpanda's spelen een belangrijke rol in hun omgeving

Als een sleutelsoort speelt de reuzenpanda een cruciale rol in zijn ecosysteem. Hun aanwezigheid helpt de gezondheid van bamboebossen te behouden, die als leefgebied dienen voor vele andere soorten—nog een reden waarom het behoud van deze soort zo belangrijk is.

terwijl panda's door hun omgeving zwerven, blijven er zaden van planten en bomen in hun vacht hangen en worden ze op andere plekjes achtergelaten. Dit draagt bij aan de verspreiding en groei van vegetatie, wat de algehele gezondheid van het bos ecosysteem kan verbeteren.

Hun constante consumptie van bamboe—een zeer snelgroeiende plant—is ook van belang. Hun voedingsgewoonten helpen de natuurlijke groeicyclus van bamboebossen te onderhouden. Zonder panda's zouden de bossen overwoekerd raken en ongeschikt worden voor andere soorten.

Bovendien fungeren panda-uitwerpselen als een natuurlijke meststof, waardoor de bodem met voedingsstoffen wordt verrijkt en de groei van planten wordt ondersteund.

Het beschermen van bedreigde en kwetsbare wilde dieren zoals reuzenpanda's is essentieel voor het behouden van de gezondheid en balans van onze ecosystemen. Elke soort speelt een vitale rol in zijn omgeving.

Sluit je aan bij de inspanning door IFAW te ondersteunen in onze zoektocht om dieren en mensen samen te laten gedijen. Het herstel van de reuzenpanda als soort bewijst dat we samen een verschil kunnen maken.