Kun jij deze goed gecamoufleerde dieren spotten?

Poolvossen (Vulpes lagopus) staan bekend om hun witte vacht, maar ze zijn niet het hele jaar door wit. In de zomer ruien ze hun wintervacht voor een kortere grijze of bruine vacht. De wintervacht van poolvossen heeft meerdere doelen: het is dik genoeg om ze warm te houden bij temperaturen die kunnen dalen tot -50° Celsius, het helpt ze verborgen te blijven tegen de witte sneeuw terwijl ze op prooi jagen en het beschermt ze tegen roofdieren zoals wolven en ijsberen. Het helpt ze ook om zich te verschuilen voor jagers, die het soms op poolvossen gemunt hebben vanwege hun vacht.

Poolhazen 

Net als poolvossen hebben poolhazen (Lepus arcticus) in de winter een volledig witte vacht, op de zwarte punten van hun oren na. In de zomer ruilen poolhazen hun wintervacht voor een grijsbruine vacht. Hun vachtkleuren helpen hen om op te gaan in hun omgeving en hen te camoufleren voor roofdieren, waaronder poolvossen, wolven en lynxen.

Luipaarden 

Luipaarden, ook wel panters genoemd, (Panthera pardus) hebben een contrasterende goudkleurige vacht met zwarte vlekken. Je zou kunnen denken dat hun vacht ervoor zorgt dat ze opvallen, maar luipaarden zijn juist heel goed gecamoufleerd in hun omgeving – of dat nu bomen, rotsachtige kliffen of graslanden zijn.

Er zijn een aantal ondersoorten luipaarden in Afrika en Azië die elk hun eigen camouflage-aanpassingen hebben, afhankelijk van hun unieke leefgebied. De kleur van hun vacht varieert van lichtbeige tot donkerder goud, maar al deze grote katachtigen hebben het zwarte rozettenpatroon dat hun camouflage zo effectief maakt. Alleen zwarte panters zijn hier uniek in; deze luipaarden zijn melanistisch, wat betekent dat de kleur van hun vacht afwijkt en volledig zwart is. Rozetten helpen luipaarden om op te gaan in hun omgeving doordat ze schaduwen en bladeren nabootsen.

Giraffen 

Giraffen (Giraffa camelopardalis) vallen misschien op omdat ze (in hoogte) de langste dieren ter wereld zijn, maar ze hebben ook een geweldige camouflage. Hun bruine of geelachtige vacht met donkerder bruine vlekken helpt giraffen om minder opvallend te zijn tussen de hoge bomen in de bossen en savannes waar ze rondzwerven.

Er zijn negen ondersoorten giraffen in Afrika die elk een iets andere vorm en grootte van vlekken hebben. De vlekken van de rothschildgiraffe zijn bijvoorbeeld kleiner en staan verder uit elkaar, terwijl de vlekken van de Nubische giraffe groter zijn en dichter bij elkaar staan. Van babygiraffen met grotere en meer onregelmatig gevormde vlekken is bewezen dat ze langer leven dan andere, vanwege de camouflage die de vlekken bieden.

Egyptische nachtzwaluwen 

Egyptische nachtzwaluwen (Caprimulgus aegyptius) zijn middelgrote vogels die voorkomen in open woestijngebieden in Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Ze hebben een zandkleurig verenkleed en je kunt ze vaak zien – of ziet ze juist niet – zitten in het zand, waar ze volledig in opgaan. Ze zijn vooral actief in de schemering en zitten de hele dag op de grond, vertrouwend op hun camouflage om veilig te blijven voor potentiële roofdieren.

Schorpioenvissen

Schorpioenvissen (familie Scorpaenidae) behoren tot de giftigste vissen ter wereld. De meer dan 450 soorten schorpioenvissen komen voornamelijk voor in de Indo-Stille Oceaan. Het zijn roofdieren die als jaagtactiek op één plek verborgen blijven zitten en wachten tot ze de kans krijgen om hun prooi aan te vallen. Van sommige soorten is bekend dat ze van kleur veranderen om bij hun omgeving te passen. Ze brengen hun tijd door rond koraalriffen en kunnen hun kleur aanpassen aan de rotsachtige textuur van het koraal.

Kameleons 

Kameleons (familie Chameleonidae) zijn reptielen die bekend staan om hun vermogen om van kleur te veranderen. Terwijl sommige kameleons alleen hun helderheid kunnen veranderen – bijvoorbeeld van lichte naar donkere bruintinten – kunnen andere kameleons volledig van kleur veranderen. Kameleons komen overal in Afrika voor en ook in delen van Zuid-Europa, het Midden-Oosten, India en Sri Lanka. Hun vermogen om van kleur te veranderen helpt kameleons niet alleen om te camoufleren, het helpt ze ook om met elkaar te communiceren en hun lichaamstemperatuur te regelen.

Bladstaartgekko's Uroplatus sikorae

De diersoort Uroplatus sikorae wordt in het Engels ‘mosbladstaartgekko’ genoemd. Een toepasselijke naam, omdat de dieren op zowel mos als bladeren lijken. Hun lichaamskleur komt overeen met mos, korstmoss en boomschors, omdat ze veel tijd doorbrengen in bomen in de bossen van Madagaskar. Hun staarten zijn breed en plat en lijken op bladeren. Door hun camouflage worden ze minder snel bejaagd door grotere dieren zoals ratten, slangen en roofvogels.

Schuimnestboomkikkers Theloderma corticale

De schuimnestboomkikkersoort Theloderma corticale heeft een gevlekte groene en bruine kleur en veel bultjes. Deze combinatie zorgt ervoor dat de kikkers op mos lijken. Als ze bedreigd worden, krullen deze kikkers zich op tot een bal of spelen ze dood, waarbij ze hun camouflage in hun voordeel gebruiken. Ze komen voor in nat mos, met water gevulde boomholtes en rotsholtes in Vietnam, Laos en Zuidoost-China.

Sneeuwhazen

Net als hun familie in het noordpoolgebied hebben sneeuwhazen (Lepus timidus) een goede camouflage nodig om zich te beschermen tegen roofdieren zoals vossen, hermelijnen, katten, buizerds en arenden. De sneeuwhaas komt voornamelijk voor in Noord-Europa, op de Britse eilanden, in de Alpen en in Noord-Azië. Net als poolhazen ruien ze van een witte vacht naar een bruine vacht als de seizoenen veranderen. Doordat er als gevolg van klimaatverandering in sommige gebieden minder sneeuw valt in de winter begint hun witte wintervacht echter een probleem te worden: ze vallen eerder op dan dat ze opgaan in de omgeving.

Groene zeeschildpadden 

Bedreigde groene zeeschildpadden (Chelonia mydas) komen voor in tropische en subtropische mariene leefgebieden over de hele wereld. Ze zijn niet felgroen, maar hebben eerder donkerbruine, grijze en olijfkleurige tinten.

Hun lichaamskleuring maakt gebruik van ‘omgekeerde schaduwwerking’, wat betekent dat hun rug donker is en hun onderlichaam licht. Dit beschermt de zeeschildpadden tegen roofdieren – voornamelijk haaien – omdat hun schild van bovenaf gezien opgaat in de donkere kleuren van de oceaan. Hun witte onderkant gaat van onderen gezien op in het licht van het wateroppervlak. Op het land kunnen groene zeeschildpad-baby’s, die geboren worden met een zwart schild, zich met zand bedekken om zich te verbergen voor kleinere roofdieren zoals krabben, honden en wasberen.

Oostelijke schreeuwuilen

Oostelijke schreeuwuilen (Megascops asio) leven door heel Noord-Amerika, tot zo ver westelijk als het westen van Montana, VS. Ze kunnen goed opgaan in hun omgeving door hun donkere verticale strepen, die lijken op boomschors. Overdag verstoppen ze zich in uitgeholde dode bomen en op andere donkere plekken.

Oostelijke schreeuwuilen staan erom bekend dat ze extra maatregelen nemen om zichzelf vrijwel onzichtbaar te maken, zoals hun ogen toeknijpen, hun kop draaien en hun gezicht bedekken met hun vleugels. Een oostelijke schreeuwuil kan zich zo opstellen dat hij de ingang van een boomholte vult, en zo uitstekend opgaat in de schors. Oostelijke schreeuwuilen worden bejaagd door onder andere stinkdieren, wasberen, nertsen en andere uilen.

Grote rafelvissen

Grote rafelvissen (Pycodurus eques) komen voor langs de zuidkust van Australië. Deze vissen zijn verwant aan zeepaardjes en hebben een uniek uiterlijk: ze lijken op een tak met bladeren of een stuk zeewier. De bladvormige uitsteeksels op het lange, dunne lichaam van een grote rafelvis dienen geen ander doel dan camouflage. Jonge grote rafelvissen worden bejaagd door schaaldieren, grotere vissen en zeeanemonen, maar volwassen grote rafelvissen hebben dankzij hun ongelooflijke aanpassing geen last van roofdieren.

Octopussen 

Octopoda zijn een orde van inktvissen, die vooral bekend staan als octopussen. Deze dieren kunnen van kleur veranderen om een partner aan te trekken of waarschuwingen naar elkaar over te brengen. Deze vaardigheid kan ook dienen als camouflage.

Onder hun huid hebben octopussen chromatoforen, cellen met pigment, die ze aansturen met hun zenuwen en spieren. Elke chromatofoor heeft een klein zakje met pigment dat kan uitzetten of inkrimpen, waardoor kleuren helderder of doffer lijken. Ze kunnen veel sneller van kleur veranderen dan kameleons, in slechts een paar seconden. Naast het veranderen van kleur kunnen octopussen ook de textuur van hun huid veranderen door de grootte van hun papillen te regelen. Deze lijken, afhankelijk van hun omgeving, op rotsen, zand of koraal.

Uilnachtzwaluwen

Uilnachtzwaluwen (Podargus strigoides) zijn nachtvogels die voorkomen in Australië. Qua vorm lijken ze op uilen, en ze staan bekend om hun enorme bek die, wanneer geopend, lijkt op de bek van een kikker. Het gestreepte patroon van hun grijze en bruine veren lijkt op boomschors. Overdag zitten de vogels op lage boomtakken of gebroken takken op de grond. Ze houden hun kop in een positie dat ze bijna onzichtbaar lijken, omdat ze dan een uitloper van de gebroken tak lijken te zijn.

Jaguars 

Jaguars (Panthera onca) hebben een vacht die lijkt op die van een luipaard: een lichte kleur met rozetvormige zwarte vlekken. Dit rozetpatroon helpt ze onopgemerkt door het regenwoud te bewegen omdat het de schaduwen van bladeren nabootst. Door hun camouflage kunnen jaguars zich verbergen terwijl ze hun prooi besluipen, waaronder kleine zoogdieren, reptielen, vogels en vissen. Jaguars vertrouwen bij de jacht ook op hun snelheid, kracht en sluipvermogen.