Fantastische dieren met hoorns

De Indische antilope is een 'echte antilope' die uitsluitend op de Indiase vlakten leeft. Alleen de mannetjes hebben hoorns en die zijn indrukwekkend lang. De meeste hoorns zijn 50 tot 61 centimeter lang, maar de langste die ooit is gemeten is 71,5 centimeter. De hoorns zijn spiraalvormig met diepe ribbels, waardoor ze er heel opvallend uitzien.

Hoewel ze door IUCN op de lijst van minst zorgwekkende dieren staan, zijn ze in het verleden overbejaagd en in de afgelopen 100 jaar grote delen van hun leefgebied kwijtgeraakt.

Dikhoornschapen

Dikhoornschapen komen voor in het westen van de Verenigde Staten (VS), Canada en Mexico. Het zijn grote, gespierde zoogdieren met hoeven die geschikt zijn om te klimmen en grote, gebogen hoorns. Beide geslachten hebben hoorns; verschillende ondersoorten hebben verschillende grootte hoorns. De lengte van de hoorns wordt gemeten langs de buitenste kromming. De Rocky Mountain ondersoorten hebben een gemiddelde hoornlengte van ongeveer een meter.

Verlies van leefgebied en overbejaging in de 19e eeuw brachten de soort bijna tot uitsterven, maar ze staan nu op de lijst van minst zorgwekkende diersoorten en hun populatie is stabiel.

Witte neushoorns

De witte neushoorn komt voor in Afrika en heeft twee indrukwekkende hoorns die voortdurend groeien. Mannetjes gebruiken hun hoorns om met andere mannetjes te vechten en vrouwtjes gebruiken ze om hun jongen te beschermen.

Helaas zijn witte neushoorns al lange tijd het doelwit van stroperij en veel dieren sterven door de gewelddadige methoden die stropers gebruiken om hun hoorns te verkrijgen. De hoorns zijn gewild in veel landen over de hele wereld, waar ze worden vermalen voor gebruik in traditionele medicijnen of worden verwerkt tot decoratieve handvatten voor dolken. De soort als geheel wordt als bijna bedreigd beschouwd, maar van één ondersoort, de noordelijke witte neushoorn, zijn nog maar twee individuen over.

Schroefhoorngeiten

Schroefhoorngeiten of markhoors zijn grote geiten die voorkomen in delen van Afghanistan, India, Pakistan, Tadzjikistan, Turkmenistan en Oezbekistan. Hun hoorns zijn langer dan de geiten zelf: ze kunnen wel 160 centimeter lang worden, en zijn gemiddeld ongeveer een meter hoog. Ze hebben de vorm van een kurkentrekker en hebben verschillende aantallen omwentelingen.

Vanwege hun indrukwekkende uiterlijk worden schroefhoorngeithoorns vaak als trofee gehouden, maar de soort wordt vooral bejaagd voor het vlees. Ze staan op de lijst van bijna bedreigde diersoorten, maar hun populatie neemt momenteel toe en de jachtbeperkingen in sommige nationale parken worden met succes gehandhaafd.

Amerikaanse bizons

Bizons zijn grote grazende zoogdieren, ooit de belangrijkste voedselbron voor inheemse Amerikanen. Ze hebben korte, gebogen hoorns, die de mannetjes gebruiken tijdens kopstootwedstrijden.

Helaas had de Amerikaanse bizon het zwaar te verduren in de 18e en 19e eeuw toen ze veelal werden gedood voor de sport, als voedsel en als onderdeel van aanvallen op inheemse gemeenschappen. Hoewel ze gevaarlijk dicht bij uitsterving waren, hebben ze zich nu aanzienlijk hersteld. Ze staan echter nog steeds op de lijst van bijna bedreigde diersoorten, omdat ze sterk afhankelijk zijn van beschermingsprogramma's.

Afrikaanse buffels

De Afrikaanse buffel of kafferbuffel is een van de drie soorten echte buffels. Afrikaanse buffels leven ten zuiden van de Sahara in regenwouden, struikgewas en savannes. Hun hoorns groeien uit de zijkanten van hun kop en buigen naar boven.

Hun populatie bestaat momenteel uit ongeveer 400.000 volwassen individuen, maar ze zijn bijna bedreigd omdat de aantallen de laatste drie generaties sterk is afgenomen. In sommige gebieden wordt op ze gejaagd voor het vlees, maar de ernstigste bedreiging is ziekte. In de jaren 1890 heerste er bijvoorbeeld een plaag over een groot deel van Afrika, die tot 90% van de buffels in zijn bereik doodde.

Nubische steenbokken

De Nubische steenbok is een wilde geit die leeft in verschillende gebieden in Egypte, Israël, Jordanië, Oman, Saoedi-Arabië, Soedan en Jemen. Mannetjes hebben lange, dunne hoorns die naar achteren buigen en diepe ribbels hebben.

Illegale jacht en aantasting en versnippering van leefgebieden zijn belangrijke bedreigingen voor de soort in het grootste deel van zijn verspreidingsgebied. IUCN classificeert de Nubische steenbok als kwetsbaar door zijn afnemende populatie van ongeveer 4.500 volwassenen.

Grote koedoes

De grote koedoe is een van de grootste antilopesoorten en leeft in meerdere landen in zuidelijk Afrika, waaronder Tanzania, Namibië, Botswana en Zimbabwe. Mannelijke koedoes hebben de langste hoorns van de antilopenfamilie, die kunnen tot 180 centimeter lang worden. Hun hoorns hebben een spiraalvorm en komen uit hun kop in een V-vorm.

De grote koedoe staat op de lijst van minst zorgwekkende diersoorten en heeft een stabiele populatie van 300.000 tot 350.000 volwassen dieren. In sommige gebieden wordt er zwaar op ze gejaagd, maar de populatie groeit gezond genoeg om de verliezen op te vangen. 

Oost-Afrikaanse driehoornkameleons

De mannelijke leden van deze reptielensoort, ook wel bekend als jacksons kameleon, hebben drie hoorns die uit de voorkant van hun kop steken. Deze kameleons zijn 25 tot 30 centimeter lang en hebben felgroene kleuren. Ze leven in Kenia en Tanzania.

De Oost-Afrikaanse driehoornkameleon heeft momenteel een stabiele populatie en staat op de Rode Lijst van IUCN als minst zorgwekkend. Deze kameleons worden vaak gehouden als exotische huisdieren, waarvoor ze worden gevangen, uit hun natuurlijke leefgebied worden gehaald en over de hele wereld worden verhandeld.

Giraffen

Hoewel giraffen bekender staan om hun hoogte, hebben ze ook hoornachtige uitsteeksels op hun hoofd. De technische naam voor de hoorns van giraffen is ossicones. Ze zijn gemaakt van bot en bedekt met huid. Giraffen leven in verschillende gebieden in Afrika, waaronder Botswana, Tsjaad, Ethiopië, Kenia, Zuid-Afrika en Oeganda.

Giraffen werden in 2016 als kwetsbaar geclassificeerd vanwege een waargenomen afname van de populatie in de afgelopen drie generaties. De vier grootste bedreigingen voor giraffen zijn het verlies van leefgebied, onrust onder lokale bevolkingen, illegale jacht en ecologische veranderingen.

Reuzenelandantilopen

De grootste van alle antilopesoorten, de reuzenelandantilope, kan tot 182 centimeter hoog worden met hoorns tot 123 centimeter lang. Hun hoorns zijn dik en zwaar en hebben een gedraaide vorm aan de onderkant. Ze leven in een paar landen in Afrika, waaronder Kameroen, Tsjaad, Guinee, Mali, Senegal en Zuid-Soedan.

Vanwege de afnemende populatie staat de reuzenelandantilope op de lijst van kwetsbare diersoorten. Ze worden bedreigd door de jacht op bushmeat en door ziektes.

Impala's

De impala is een veelvoorkomende antilopensoort. Hij leeft in verschillende Afrikaanse landen, waaronder Angola, Botswana, Rwanda, Tanzania en Zambia. Mannelijke impala's hebben grote, naar achteren gerichte hoorns die gemiddeld 45 tot 91 centimeter lang zijn.

De totale impalapopulatie bedraagt momenteel ongeveer 2 miljoen individuen. Ondanks hun grote populatie en classificatie als minst zorgwekkend, worden ze bedreigd door stroperij.

Help om deze gehoornde dieren te beschermen

Al deze dieren zijn een uiterst belangrijk onderdeel van hun ecosystemen. Veel van deze dieren zetten moeilijk verteerbare planten en struikgewas om in bruikbare energie voor andere soorten. We moeten ze beschermen zodat we deze ecosystemen als geheel ook kunnen beschermen.

Bij IFAW strijden we tegen wildlife crime en de handel in illegale dierlijke producten zoals hoorns. Door campagne te voeren om de vraag te verminderen, het beleid te veranderen en smokkelaars te stoppen, hopen we op een dag een einde te maken aan de niet-duurzame jacht en stroperij.