18 van 's werelds meest bedreigde vogels

Er zijn meer dan 10.000 soorten vogels op aarde, van de grootste haviken en gieren tot de kleinste vinken en kolibries. Helaas staan veel van hen op het punt van uitsterven. Omdat klimaatverandering en menselijke activiteiten de natuur over de hele wereld beïnvloeden, is het belangrijk dat we ons inzetten om bedreigingen zoals ontbossing en klimaatverandering tegen te gaan en deze bedreigde vogels te beschermen. Hieronder benoemen we enkele van de meest bedreigde vogels ter wereld. Ze zijn allemaal geclassificeerd als ernstig bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN. 

Kleine geelkuifkaketoe 

Waarom is de kleine geelkuifkaketoe bedreigd? De geelkuifkaketoe, een middelgrote witte papegaai die oorspronkelijk voorkomt in Indonesië en Oost-Timor, is ernstig bedreigd. Er leven naar schatting nog 1.200-2.000 exemplaren in het wild en hun populatie neemt helaas nog steeds af. De achteruitgang van de kleine geelkuifkaketoe is voornamelijk te wijten aan de handel in kooivogels. Deze handel werd in 1994 illegaal, nadat het was opgenomen in Bijlage I van CITES. Echter gaat de illegale vangst van deze vogels in veel gebieden door. Daarnaast worden ze bedreigd door houtkap en landbouw, omdat ze in grote boomholtes broeden. 

Zijn kaketoes goede huisdieren? Geelkuifkaketoes zijn vaak het slachtoffer van de handel in exotische huisdieren. Het bezitten van een exotisch huisdier zoals een kaketoe vereist een aanzienlijke hoeveelheid werk en tijd. Het zijn wilde dieren die wel 60 jaar oud kunnen worden. Het zijn geen geschikte gezelschapsdieren. Ze gebruiken bijvoorbeeld hun sterke snavels vaak om houten voorwerpen en meubels kapot te maken. 

Californische condor 

Waarom is de Californische condor bedreigd? De grootste reden dat de Californische condor ernstig bedreigd is, is loodvergiftiging. Dit komt door de kogels die worden gebruikt bij de jacht, die zelf ook heeft bijgedragen aan de achteruitgang van de Californische condor. Uit een onderzoek bleek dat een derde van de Californische condors giftige hoeveelheden lood in hun bloed hadden. Andere bedreigingen voor deze soort zijn het gebruik van het bestrijdingsmiddel DDT, het inslikken van afval en het westnijlvirus. 

Hoeveel Californische condors zijn er? Toen de soort voor het laatst werd geanalyseerd in 2020, ontdekten onderzoekers dat er nog maar 93 Californische condors in het wild leven. Deze enorme vogels met een spanwijdte van ongeveer 3 meter komen oorspronkelijk voor aan de westkust van de Verenigde Staten. Hun vroegere verspreidingsgebied strekte zich uit van Canada tot Mexico, maar nu zijn er nog maar twee kleine populaties te vinden; één in Californië en één in het noorden van Arizona. Gelukkig neemt volgens IUCN hun aantal toe. 

Heremietibis 

Waarom wordt de heremietibis bedreigd? De heremietibis of kaalkopibis, een grote zwarte vogel met een rood gezicht en een lange, gebogen snavel, wordt bedreigd door een combinatie van factoren; verschillende bedreigingen treffen verschillende populaties. In Syrië vormde de jacht de grootste bedreiging voor de populatie van de heremietibis. In 2015 werd de vogel voor het laatst in het wild gezien; dat ging om een enkel vrouwtje dat naar het zuiden trok om te overwinteren in Ethiopië. In Turkije vormden vergiftiging en verminderd broedsucces door pesticiden een grote bedreiging. De Marokkaanse populatie kreeg te maken met illegale bouw en veranderingen in de landbouw; dit heeft hun leefgebieden verstoord. Illegale jacht was de oorzaak van het verdwijnen van deze vogel uit Italië in de 19e eeuw. Dit zijn slechts enkele redenen waarom de heremietibis bedreigd is. 

Hoeveel heremietibissen zijn er nog? Er leven nog maar ongeveer 200-250 heremietibissen in het wild in Marokko. Populaties in het noorden van Algerije en Syrië, Turkije en Irak zijn uitgestorven. In sommige delen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika is hun aanwezigheid onzeker. Wel zijn ze recent waargenomen op hun migratieroute op het Arabisch Schiereiland, Ethiopië en Eritrea. 

Kleine olijfgroene ibis 

Wat is een ibis? Ibissen zijn waadvogels met lange poten uit de familie Threskiornithidae. Ze hebben een lange, naar beneden gebogen snavel, waarmee ze in de modder op zoek gaan naar schaaldieren. De kleine olijfgroene ibis (genoemd naar zijn kleur), is een ernstig bedreigde ibissoort die oorspronkelijk voorkomt op het eiland São Tomé, voor de kust van West-Afrika. 

Zijn ibissen bedreigd? Er zijn zes ibissoorten die zijn geclassificeerd als bedreigd of ernstig bedreigd. De kleine olijfgroene ibis is een ernstig bedreigde soort. Er leven nog ongeveer 130-1.700 kleine olijfgroene ibissen in het wild en hun populatie neemt helaas af. Hun grootste bedreiging is momenteel de jacht. 

Amazonepapegaaien

Zijn Amazonepapegaaien bedreigd? Van de 36 soorten Amazonepapegaaien die door IUCN zijn geëvalueerd, zijn er vijf bedreigd en vier ernstig bedreigd, namelijk de keizeramazone, Puertoricaanse amazone, geelnekamazone en Amazona autumnalis lilacina. Twee soorten zijn uitgestorven: Amazona violacea en Amazona martinicana. 

Er leven nog maar 40-60 keizeramazones. Ze leven op het eiland Dominica, dat onderdeel is van de Caraïben. De voornaamste bedreiging waarmee ze te maken hebben is de aantasting en het verlies van hun leefgebied door orkaanschade. In 2017 verwoestte orkaan Maria 30% van de vegetatie op Dominica, waardoor keizeramazones gedwongen werden om buiten hun gebruikelijke leefgebied naar voedsel te zoeken. De hevigheid van orkanen verergert ook nog eens door klimaatverandering. 

Puertoricaanse amazones hebben zelfs een nog kleinere populatie: minder dan 50 individuen. De orkanen Maria en Irma hebben ernstige gevolgen gehad voor deze papegaaien. 

Hoe lang leven amazonepapegaaien? Afhankelijk van de soort kunnen amazonepapegaaien ongeveer 30-50 jaar oud worden. Hoewel ze vaak als huisdier worden gezocht, zijn het wilde dieren en geen geschikte gezinshuisdieren vanwege hun lange levensverwachting, vernielzucht en veeleisende behoeften. 

Keizerspecht 

Zijn spechten bedreigd? Van de meer dan 200 soorten spechten zijn er in totaal zeven soorten bedreigd of ernstig bedreigd. Een van de meest bedreigde is de keizerspecht, waarvan nog minder dan 50 individuen in het wild leven. Mogelijk is de soort zelfs uitgestorven. Vroeger kwam de keizerspecht voor in bossen door heel Mexico, maar de jacht en ontbossing hebben ervoor gezorgd dat ze sinds 1956 niet meer zijn gezien. 

Zijn spechten slecht voor bomen? Nee, spechten zijn over het algemeen niet slecht voor bomen. Ze pikken door hout zodat ze bij sap en insecten kunnen komen. Dit zijn voor hen belangrijke voedingsstoffen. In plaats van schadelijk, kan het eten van insecten gunstig zijn voor bomen. Spechten spelen een sleutelrol in hun ecosystemen: als insecteneters houden ze die populaties onder controle en voorkomen ze insectenplagen. 

Grijze roodstaartpapegaai 

Zijn grijze roodstaartpapegaaien bedreigd? Ja, grijze roodstaartpapegaaien zijn bedreigd. Deze vogels, die in Centraal- en West-Afrika leven, zijn zeer gewild voor de wereldwijde handel in exotische huisdieren. De illegale vangst van en handel in grijze roodstaartpapegaaien heeft grotendeels geleid tot hun achteruitgang, naast het verlies van leefgebieden. 

Hoe lang leven grijze roodstaartpapegaaien? Grijze roodstaartpapegaaien leven bijna net zo lang als mensen; ze worden ongeveer 60 tot 80 jaar. Dit maakt ze ongeschikt als huisdier, omdat ze waarschijnlijk meerdere keren in hun leven herplaatst moeten worden, wat een traumatische ervaring voor ze is. Ze zijn erg gewild om hun ongeëvenaarde intelligentie en mimiekvermogen, maar grijze roodstaartpapegaaien kun je beter niet als huisdier houden, omdat het wilde vogels zijn die veel ruimte nodig hebben en veeleisende behoeften hebben. 

Bahamaboomklever

Wat is een boomklever? De bahamaboomklever is een zangvogel. Zangvogels vallen onder het geslacht Sitta en zijn onderdeel van de familie boomklevers (Sittidae). Boomklevers hebben vaak een grote kop, korte staart en sterke, spitse snavel. De meeste soorten zijn blauwgrijs met zwarte wenkbrauwen. Bahamaboomklevers hebben een bruine kop en een witte onderbuik. 

Waarom is de Bahamaboomklever bedreigd? De Bahamaboomklever, die oorspronkelijk voorkomt op het Grand Bahama eiland op de Bahama's, is een van de meest ernstig bedreigde boomkleversoorten, met naar schatting minder dan 50 overgebleven exemplaren. De voornaamste bedreiging voor Bahamaboomklevers zijn orkanen. Sinds orkaan Dorian, een storm van categorie 5, het eiland trof in 2019, is de soort niet meer gesignaleerd. Dit betekent dat hij mogelijk is uitgestorven. 

 
Indische gier 

Zijn gieren bedreigd? Hoewel niet alle gieren bedreigd zijn, zijn er veel giersoorten die kwetsbaar, bedreigd of ernstig bedreigd zijn. Eén zo'n soort is de Indische gier. Omdat gieren aaseters zijn, wat betekent dat ze zich voeden met karkassen en resten van dode dieren, aten ze ook vaak dood vee, waaronder runderen en buffels. Als dit vee was behandeld met diclofenac, een niet-steroïde ontstekingsremmer, kregen de gieren dit middel binnen en stierven ze als gevolg daarvan. Dit heeft geleid tot een aanzienlijke sterfte onder de Indiase gierenpopulatie. Ook andere medicijnen die worden gebruikt om vee te behandelen zijn giftig voor gieren. Er is regelgeving voor, maar ondanks dat vormen deze medicijnen nog steeds een bedreiging voor het voortbestaan van de soort. 

Hoeveel Indische gieren zijn er nog? Uit een recent onderzoek blijkt dat er naar schatting nog 8.000 volwassen Indische gieren over zijn. Hun populatie blijft afnemen. Ze kwamen ooit voor in heel India en in het zuidoosten van Pakistan, maar deze gieren zijn nu in veel gebieden uitgestorven. 

Mauipapegaaiensnavel 

Wat is een mauipapegaaiensnavel? De mauipapegaaiensnavel is een vinkachtige. Het is een kleine, geelgroene vogel met een eigenaardige, gehaakte snavel die lijkt op die van een papegaai. Echter is de vogel niet verwant aan de papegaaienfamilie. De snavel is klein, maar ook heel krachtig. Ze gebruiken hem om schors en hout van bomen te halen, om de insecten die eronder leven op te eten. 

Hoeveel Mauipapegaaiensnavels zijn er nog? De soort komt alleen voor in een klein gebied op het eiland Maui, Hawaï (Verenigde Staten), en er zijn er naar schatting nog 250-540 over. Helaas zijn ze ernstig bedreigd en neemt hun populatie af. De populatie mauipapegaaiensnavels ging eerder achteruit door een invasie van wilde varkens in hun leefgebied. Nu is hun resterende leefgebied omheind, waardoor de soort zich misschien kan herstellen. Echter bedreigen zowel malaria als klimaatverandering hun voortbestaan. 

 
Mangrovevink 

Wat is de mangrovevink? De mangrovevink is een soort uit Darwins vinkengroep, onderdeel van de familie tangaren. Hij heeft een dofbruin, olijfkleurig en wit verenkleed. Hij leeft in de Galápagos in Ecuador. 

Zoals Darwin heeft opgemerkt bij deze groep vinken, heeft de mangrovevink een snavel die speciaal is aangepast aan zijn dieet. Zijn lange, spitse snavel wordt gebruikt om de schubben van boomschors op te tillen om insecten eronder te pakken. 

Is de mangrovevink bedreigd? De mangrovevink is een van de meest ernstig bedreigde vinken. De populatie van slechts 20-40 individuen neemt af. De mangrovevink gaat achteruit als gevolg van bedreigingen door roofdieren en door parasieten van invasieve soorten. 

 
Seychellendwergooruil 

Wat is de seychellendwergooruil? De seychellendwergooruil komt alleen voor in het Morne Seychellois National Park op het eiland Mahé in de Seychellen. Het is een uil met niet-gevederde poten, een bruin verenkleed en grote, goudgele ogen. 

Waarom is de seychellendwergooruil bedreigd? Er zijn naar schatting nog 200-280 individuele seychellendwergooruilen over. Ze zijn ernstig bedreigd vanwege ontbossing (hoewel deze bedreiging af is genomen), geïntroduceerde soorten zoals ratten, katten en kerkuilen, ziektes en klimaatverandering. 

 
Jufferduiven 

Worden jufferduiven bedreigd? Vier soorten jufferduiven zijn bedreigd of ernstig bedreigd. De rapajufferduif en de Ripleys jufferduif zijn ernstig bedreigde soorten met zeer beperkte resterende populaties. 

De rapajufferduif is een kleurrijke vogel met een oranje-gele buik, groene vleugels, grijze borst en felroze kruin. Hij leeft alleen op het kleine eiland Tubuai, gelegen in Frans-Polynesië, afgelegen in de Stille Oceaan. Er zijn naar schatting minder dan 250 rapajufferduiven over. 

De populatie van Ripleys jufferduiven is nog kleiner, met minder dan 50 geschatte individuen. Deze soort komt oorspronkelijk uit de Filippijnen, waar slechts één individu ooit is waargenomen. Het is een kleine, heldergroene duif met geel rond de ogen en onder de staart. 

Waarom zijn jufferduiven bedreigd? Vernietiging van leefgebieden bedreigt het voortbestaan van de Rapa fruitduif, naast predatie door ratten en wilde katten. Hoewel er weinig bekend is over de Negros fruitduif, wordt hij waarschijnlijk geconfronteerd met de bedreigingen van jacht en vernietiging van leefgebieden die alle duiven op het eiland Negros ondergaan. 

 
Wilgengors 

Wat is een gors? Gorzen zijn een familie van zangvogels uit Europa, Azië en Afrika. Ze zijn verwant aan vinken, eten zaden en worden vaak herkend aan hun typisch bruine, gestreepte veren en opvallende tekening op hun kop. 

Waarom is de wilgengors bedreigd? De wilgengors, niet te verwarren met de zwavelgors of de acaciagors, is een soort met een groot verspreidingsgebied dat zich uitstrekt van de oostelijke kustlijn van Rusland tot aan Finland. In de winter trekt hij naar Zuid- en Zuidoost-Azië. Helaas is de wilgengors uitgestorven in Finland, Wit-Rusland, Oekraïne en grote delen van Rusland waar hij vroeger voorkwam. Het is onbekend hoeveel van deze vogels er nog over zijn in Azië, dus er zijn geen schattingen van de totale populatie, maar de Europese populatie is afgenomen tot slechts 120-600 individuen. 

Wilgengorzen worden steeds vaker bejaagd, gevangen en samen met andere gorzen illegaal verkocht als voedsel, wat heeft geleid tot hun achteruitgang. Daarnaast is door toegenomen landbouwactiviteiten hun leefgebied in de winter uitgedund. 

 
O'u 

Wat is een o'u? De o'u is een soort Hawaiian honeycreeper, net als de mauipapegaaiensnavel. Het is een middelgrote vogel van 17 centimeter lang. De mannetjes hebben een donkergroen verenkleed met een gele kop, en de vrouwtjes zijn helemaal groen. Net als de mauipapegaaiensnavel heeft hij een gehaakte, papegaaiachtige snavel, die speciaal is aangepast voor het eten van fruit. 

De o'u is mogelijk uitgestorven; hij is sinds 1989 niet meer met zekerheid waargenomen. Als hij nog leeft, wordt zijn populatie geschat op minder dan 50 individuen. De populatie was oorspronkelijk wijdverspreid over Hawaï, maar is extreem achteruitgegaan door orkanen, lavastromen en menselijke activiteiten zoals houtkap, landbouw en de introductie van wilde varkens in het leefgebied. 

 
Marianenkraai 

Zijn kraaien bedreigd? Hoewel veel kraaiensoorten niet in een bedreigde categorie vallen – de veel voorkomende zwarte kraai bijvoorbeeld is geclassificeerd als ‘minst zorgwekkend’ – zijn sommige soorten wel bedreigd. Een ernstig bedreigde kraaiensoort is de marianenkraai. Deze kraai komt alleen voor op het eiland Rota in de Noordelijke Marianen (Micronesië) in de Stille Oceaan. Vroeger kwam hij ook voor op het eiland Guam, maar daar is hij sinds 2014 uitgestorven. Er zijn waarschijnlijk nog minder dan 250 van deze kraaien over. Invasieve soorten, tyfoons, predatie door wilde katten en ontbossing hebben bijgedragen aan de achteruitgang van de marianenkraai. 

 
Nieuw-Zeelands stormvogeltje 

Wat is het Nieuw-Zeelands stormvogeltje? Het Nieuw-Zeelands stormvogeltje is een kleine zeevogel en leeft in de wateren tussen het Noordereiland van Nieuw-Zeeland en het oosten van Australië. Hij lijkt op het meer voorkomende Wilsons stormvogeltje, maar heeft een zwarte kop, zwarte staart, zwarte vleugels en een helderwitte streep over zijn rug. Deze vogel komt alleen aan land om te broeden en brengt de rest van zijn leven op zee door. 

Waarom is het Nieuw-Zeelands stormvogeltje bedreigd? Er zijn naar schatting minder dan 50 Nieuw-Zeelandse stormvogeltjes over. Onderzoekers schrijven de afname van hun populatie toe aan predatie (roof) door invasieve soorten. Men dacht dat ze waren uitgestorven nadat ze meer dan een eeuw niet waren waargenomen, maar in 2003 werden ze herontdekt. Ze broeden nu op eilanden waar geen ratten en verwilderde katten meer voorkomen, dus er is hoop voor het herstel van het Nieuw-Zeelands stormvogeltje. 

 
Nieuw-Caledonische ral 

Wat is de Nieuw-Caledonische ral? De Nieuw-Caledonische ral is een grote, bruine loopvogel die voorkomt op de eilandengroep Nieuw-Caledonië in het zuiden van de Stille Oceaan. Hij heeft een gele, naar beneden gebogen snavel en lijkt een beetje op een eend, maar behoort tot de familie rallen. Rallen zijn een familie van diverse vogels die zowel op land als half op land en half in het water leven, zoals meerkoeten en waterhoenen. Rallen leven meestal in moerasgebieden of andere natte leefgebieden. Er is niet veel bekend over het leefgebied van de Nieuw-Caledonische ral, omdat hij waarschijnlijk naar ontoegankelijke bossen is getrokken vanwege roofdieren. 

Is de Nieuw-Caledonische ral uitgestorven? Sinds 1890 zijn er geen bevestigde waarnemingen meer geweest van deze vogel, wat suggereert dat hij misschien is uitgestorven. Als de soort nog bestaat, heeft hij een zeer kleine populatie van minder dan 50 exemplaren. De waarschijnlijke oorzaak van de achteruitgang is predatie door geïntroduceerde soorten zoals katten, varkens, ratten en jachthonden. 

IFAW helpt vogels in het Beijing Raptor Rescue Center in China. Lees meer over IFAW's Beijing Raptor Rescue Center.