Noordkapers: begrippen en definities

Wat is vistuig op aanvraag? Wat wordt beschouwd als walvisveilige kreeft? Hieronder vind je enkele van de termen die IFAW gebruikt in onze campagne om noordkapers voor uitsterven te behoeden. We verduidelijken wat we precies bedoelen, omdat verschillende organisaties en belanghebbenden termen (kunnen) gebruiken die afwijken van wat we bij IFAW gebruiken.

Verstrikking

Verstrikking is wanneer walvissen of andere zeedieren, zoals zeehonden, dolfijnen, haaien, zeekoeien of zeeschildpadden, verstrikt raken in vistuig. Touwen, lijnen en kettingen kunnen ook verstrikking veroorzaken. Vaak zijn de dieren die verstrikt raken niet het doelwit van vissers, maar worden ze slachtoffer van bijvangst (onbedoelde vangst wanneer vissers het op andere zeedieren gemunt hebben). 

Verstrikkingen in de visserij in Canada, New England (het noordoosten van de Verenigde Staten) en het zuidoosten van de VS zijn een van de belangrijkste oorzaken van verwondingen en sterfte onder noordkapers en andere zeedieren. IFAW's Marine Mammal Rescue-team (reddingsteam voor zeezoogdieren) voert op locatie snelle gezondheidschecks en behandelingen uit voor deze dieren om hun overlevingskans na vrijlating te vergroten. 

Visgerei op aanvraag (‘on demand’)

Op dit moment wordt voor de meeste kreeftvisserij gebruik gemaakt van fuiken/korven. Dit vistuig bestaat uit vallen die op de zeebodem worden geplaatst en verbonden zijn met een verticale lijn die aan een boei aan de oppervlakte is bevestigd. Naar schatting worden meer dan een miljoen van deze verticale lijnen gebruikt in gebieden waar noordkapers migreren, kalven en zich voeden. 

Visgerei of vistuig op aanvraag is een alternatief vistuigsysteem dat niet is bevestigd aan een boei aan het wateroppervlak, waardoor het risico op verstrikking sterk wordt verminderd. Er zijn verschillende modellen visgerei op aanvraag, waaronder een pop-up boei, opblaasbare hijszak of drijvende haspel. 

IFAW heeft zich ingezet voor overheidsfinanciering voor vistuig voor kreeft op aanvraag. We werken ook direct samen met vissers, vistuigfabrikanten en wetgevers op staats- en federaal niveau. Als medeoprichter van de vistuigbibliotheek van het Northeast Fisheries Science Center maken we het mogelijk om vistuig op aanvraag in de praktijk te testen. Het gebruik van vistuig op aanvraag zou het risico op verstrikking van de noordkaper sterk verminderen en tegelijkertijd het levensonderhoud van de vissers ondersteunen. 

Scheepsaanvaringen

Scheepsaanvaringen zijn aanvaringen tussen een boot/schip en zeedieren, waaronder walvissen, dolfijnen, zeeschildpadden, vissen, zeehonden en zeeleeuwen. Deze botsingen komen voor bij recreatieve en industriële vaartuigen van alle afmetingen, niet alleen bij grote schepen. 

Scheepsaanvaringen zijn een van de belangrijkste oorzaken van verwondingen en sterfte onder noordkapers, andere zeezoogdieren en zeeschildpadden. Om noordkapers te beschermen moeten er strengere regels komen. Er is een direct verband tussen de snelheid van een schip op het moment van de botsing en het risico op sterfte voor het getroffen dier. Er moeten meer en grotere gebieden worden beheerd, schepen moeten een snelheidslimiet van 10 knopen aanhouden tijdens piekseizoenen in belangrijke gebieden en de bestaande snelheidsregels moeten beter worden nageleefd – vooral in de cruciale geboortegebieden in het zuidoosten van de VS. Langzamer varen kan het risico op aanvaringen aanzienlijk verminderen. Ook vermindert het de geluidsoverlast en uitstoot onder water. 

'Walvisveilige’ kreeft en krab

Walvisveilige kreeft en krab verwijst naar kreeft en krab die is gevangen met vistuig dat op aanvraag wordt gebruikt. Walvisveilige kreeft staat ook bekend als ‘op aanvraag gevangen’ of ‘zonder touw gevangen’. 

Voor een succesvolle overgang naar vistuig op aanvraag moet de markt voor duurzame, op aanvraag gevangen vis, schaal- en schelpdieren worden verkend. IFAW is onlangs een samenwerking aangegaan met FishWise, een adviesbureau op het gebied van duurzame vis-, schaal- en schelpdierproducten, om inzicht te krijgen in de behoeften van inkopers en om de levensvatbaarheid van vis-, schaal- en schelpdierproducten op de markt aan te tonen. Onderzoek heeft aangetoond dat kopers van kreeft, waaronder detailhandelaren en restauranthouders, geïnteresseerd zijn in duurzame visproducten. 

Ongewone sterfte 

Volgens de Marine Mammal Protection Act is een ongewone sterfte (unusual mortality event, UME) een stranding van een zeezoogdier die onverwachts plaatsvindt, waarvan een aanzienlijk deel van de populatie van de soort is uitgestorven en waarbij onmiddellijke actie is vereist. UME's worden uitgeroepen door de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). 

Onlangs is, mede dankzij de inspanningen van IFAW-experts, de definitie aangepast om naast sterfte ook ernstige verwondingen en ziektes op te nemen. Door deze wijziging kunnen de statistieken over UME's de schrijnende aard van deze gebeurtenissen nauwkeuriger weergeven. In 2017 werd officieel een UME uitgeroepen voor noordkapers. 

Bioakoestiek 

Bioakoestiek is de wetenschap van geluiden die geproduceerd worden door of invloed hebben op levende organismen. Het bestuderen van bioakoestiek houdt in dat je luistert naar de vocalisaties van wilde dieren. 

Aan boord van het schip Song of the Whale van IFAW gebruiken onderzoekers bioakoestiek om geluiden van noordkapers op te sporen, zodat ze beter op de hoogte zijn van de locatie van de walvissen. Om de geluiden van de walvissen te horen, maken de onderzoekers gebruik van hydrofoons, zeer gevoelige onderwatermicrofoons. Door inzicht te krijgen in waar de walvissen zich bevinden, kunnen effectievere beschermingsmaatregelen worden genomen. 

Ernstig bedreigd 

‘Ernstig bedreigd’ (Critically endangered) is een vermelding die de IUCN toekent aan soorten die een extreem hoog risico lopen om in het wild uit te sterven. 

De noordkaper staat sinds 2020 op de lijst van ernstig bedreigde zeezoogdieren en is een van de meest bedreigde zeezoogdieren ter wereld. Ernstig bedreigd is de laatste status vóór uitsterving in het wild en vervolgens complete uitsterving. Er worden geen noordkapers in gevangenschap gehouden, waardoor de noordkaper nu al echt op het punt van uitsterven staat. 

Eeltplekken 

Eeltplekken zijn bij noordkapers witte plekken van ruwe huid die worden gekoloniseerd door walvisluizen (Cyamidae). Omdat ze unieke patronen vormen, net als bij een vingerafdruk, worden de eeltplekken gebruikt om walvissen te identificeren en een naam te geven. Het identificeren van individuele walvissen is essentieel voor het volgen van de gezondheid van zowel de individuen als de hele populatie.