Mijn verslag van de reddingsactie voor leeuwen uit Oekraïne

Geschreven door Natalia Gozak, IFAW's Wildlife Rescue Officer in Oekraïne 

De oorlog in Oekraïne heeft rampzalige gevolgen voor zowel mensen als wilde dieren en heeft de plaatsen die zij als thuis beschouwen ernstig aangetast. Sinds het begin van de oorlog levert het IFAW noodhulp aan zowel dieren als mensen. Dit omvat ook de zorg voor in gevangenschap gefokte dieren die niet in de natuur kunnen worden uitgezet omdat ze van mensen afhankelijk zijn en niet tot de inheemse soorten van dit gebied behoren.

Voor deze dieren geldt dat we een geschikt opvangcentrum moeten vinden waar ze kunnen herstellen van de stress veroorzaakt door de oorlog en van de mishandeling die ze hebben geleden in gevangenschap.

Afgelopen week was ik onderdeel van een team dat drie volwassen leeuwen, Atlas, Luladja en Queen, over een afstand van 2.500 kilometer van Oekraïne naar Parc de l'Auxois in de Franse Bourgogne heeft gebracht. Zo'n transport is uiterst complex en vraagt om financiering, evenals nauwkeurige coördinatie tussen diverse organisaties en overheidsdiensten. Het is cruciaal dat het transport zo stressvrij mogelijk verloopt voor de dieren, die al zoveel hebben doorstaan, ondanks dat ze niet begrijpen wat er gaande is.

Gedurende de reis legde ik mijn ervaringen vast in een dagboek, terwijl ik de leeuwen begeleidde van een gevaarlijk gebied naar wat hun nieuwe en veilige thuis zou moeten worden.

Maandag 22 januari

Ik begin in de buurt van Kyiv en reis vanuit Wild Animal Rescue, waar Natalia Popova geweldig werk heeft verricht door tijdens de oorlog voor grote katachtigen te zorgen. Ze heeft sinds de zomer van 2022 voor Atlas, Luladja en Queen gezorgd.

Atlas is de enige mannelijke leeuw van de drie. Hij werd weggehaald bij een privé-eigenaar in de buurt van Kyiv. De eigenaar kon niet meer voor hem zorgen omdat Atlas agressiever werd na de heftige beschietingen in de regio tijdens de eerste maanden van de invasie. De zorg die Atlas tot dan toe had ontvangen, was verre van toereikend. Veel mensen die exotische dieren aanschaffen, realiseren zich niet wat deze dieren werkelijk nodig hebben. Atlas had verwondingen opgelopen door de koude betonnen vloer van zijn kleine verblijf en hij had aanzienlijk overgewicht. Toen hij bij Wild Animal Rescue kwam, woog hij bijna 2,5 keer zijn gezonde gewicht.

Luladja en Queen waren beide gered uit Oost-Oekraïne en hadden samen tijd doorgebracht in tijdelijke verblijven. Toen ze bij Wild Animal Rescue kwamen, was Queen te zwaar en Luladja te licht - ze waren samen gevoerd, en Queen at het grootste deel van het voer op. Natalia heeft ze gescheiden tijdens de maaltijden, en nu zijn ze beide gezonder.

Na een periode vol veranderingen is de dag aangebroken dat we de leeuwen naar een veilige nieuwe plek kunnen brengen. We hebben een dag besteed aan voorbereiden en kalmeren, en nu zijn de leeuwen in nieuwe transportkisten geladen, klaar voor vertrek in een voertuig dat door IFAW is voorzien. Vanavond beginnen we aan de rit naar Domazhyr in Lviv, vlak bij de grens met Polen, waar we de hele nacht door zullen rijden.

Dinsdag 23 januari

Deze ochtend komen we veilig aan in Domazhyr, in de regio Lviv, samen met de leeuwen. We ontmoetten daar het transportteam van M&M Zoo Service, dat door IFAW is ingeschakeld voor het laatste deel van de reis naar hun nieuwe thuis. Voor deze etappe werden de leeuwinnen in nieuwe kisten gezet die passen in het transportmiddel van M&M.

Na een korte pauze vertrekken we naar de dichtstbijzijnde grensovergang aan de Pools-Oekraïense grens. Maar net nadat we Domazhyr hebben verlaten, moet het voertuig met de leeuwen stoppen op een met ijs bedekte weg die een kleine heuvel op gaat. Het is te glad en gevaarlijk om door te gaan. Gelukkig helpen lokale dierenbescherming medewerkers ons team een alternatieve route te vinden, en we zijn weer onderweg.

Alle wegen in het gebied zijn bedekt met sneeuw en het is erg koud, dus de komende uren zullen nog steeds lastig zijn totdat we het grensgebied bereiken. 

Woensdag 24 januari 

We komen over alle besneeuwde, met ijs bedekte wegen in Oekraïne, om dan vast te lopen bij de grens door een administratieve hapering tussen Oekraïense, Poolse en Franse douaneambtenaren. Het team van IFAW in Frankrijk handelt snel, belt rond en weet de zaken op orde te krijgen.

Het transportteam en ik waren genoodzaakt om de nacht bij de grens in de auto door te brengen, wachtend tot het veterinair kantoor de volgende ochtend opende. Dit heeft ons een vertraging van zo'n 10 uur opgeleverd, maar inmiddels zijn we bij de Poolse douane en dierenarts. We hopen dat we binnen een paar uur onze reis kunnen hervatten. We moeten echter nog door de helft van Europa reizen, en er is zorgwekkend nieuws over blokkades van Franse boeren die mogelijk onze route versperren.

Atlas is in Domazhyr niet overgeladen naar een andere kist, dus hij voelt zich van alle drie het beste (natuurlijk nog steeds niet geweldig, aangezien ze in kleine kisten in een rijdend voertuig zitten, zonder te weten wat er met hen gebeurt). Maar Luladja en Queen waren erg gestrest na het overladen en bleven verstijfd. We kunnen echter merken dat ze nu rond bewegen, omdat we de auto voelen zwaaien wanneer ze dat doen, wat betekent dat het iets beter met ze gaat.

Rond 19.00 uur arriveren we eindelijk in Wrocław, waar we een pauze van 9 uur zullen inlassen. De leeuwen hebben water en voedsel gekregen. Ze lijken allemaal in orde. Queen zat aanvankelijk verstijfd in de hoek van haar kist, maar toen we wat afstand namen van de auto en haar alleen lieten, begon ze meteen al het vlees op te eten. 

Donderdag 25 januari 

We vertrekken rond 5 uur 's ochtends uit Wrocław, met het doel om in één dag onze eindbestemming in Frankrijk te bereiken—maar dat hangt af van het verkeer en de boerenprotesten. 

Deze keer eet Queen goed en verstopt ze zich niet meer. Atlas eet niet zo goed, maar hij is actief en we kunnen hem brullen horen achterin. Ik hoop dat andere mensen hem niet horen, want dat kan hen laten schrikken. 

Rond 18.00 uur steken we de grens over naar Frankrijk—onze laatste grensovergang! Een paar uur geleden hebben we tijdens een korte pauze de leeuwen gecontroleerd en ze maakten het goed. We nemen nu een rustpauze, en morgenochtend vroeg voltooien we het laatste deel van de reis.

Na vier dagen voornamelijk in een auto te hebben doorgebracht, weet ik nu dat slapen in een bed echt iets is om van te genieten! 

Vrijdag 26 januari 

We staan rond 7 uur 's ochtends op. Iedereen is moe maar voelt zich goed. De leeuwen zijn in orde, al zijn ze een beetje verveeld. De dames laten toe dat er foto's van hen worden gemaakt. 

Rond 9:10 uur arriveren we eindelijk bij Parc de l'Auxois. We worden met applaus ontvangen door de verschillende aanwezige teams - van het park, IFAW Frankrijk en de media. 

Na overleg met de transport- en parkmedewerkers starten we met het lossen. Het voertuig wordt zo dicht mogelijk bij het binnenverblijf van de leeuwen geparkeerd. Daarna worden de kratten met een heftruck van het voertuig getild en naar de binnenverblijven vervoerd, dwars door het buitenterrein. Bij de verblijven plaatsen we de kratten tegen de opening, waarna we een luik openen zodat de leeuwen, zodra ze er klaar voor zijn, hun eerste stappen in hun nieuwe, veilige en vreedzame thuis kunnen zetten.

Een dierenarts controleert ze en dan zijn ze vrij om in hun eigen tempo hun nieuwe omgeving te verkennen. Het is voor ons allemaal een lange reis geweest, maar dankzij de steun van IFAW’s donateurs kunnen deze ongelooflijke dieren nu een veiligheid en verzorging ervaren zoals ze nog nooit hebben gekend.