De wilde hamster: een schattig diertje dat ernstig wordt bedreigd

hoe ziet een wilde hamster eruit? 

De wilde / Europese hamster heeft op zijn rug een bruine vacht met witte vlekken. Zijn borst en buik zijn zwart. De staart is kort en behaard. De wilde hamster is de grootste hamstersoort en is veel groter dan de Syrische (Mesocricetus auratus) of dwerghamster (Phodopus sp.), die vaak als huisdier wordt gehouden. Hij weegt 220-460 gram en kan 20-35 cm lang worden, met een staart van 4-6 cm.  

hoe oud wordt een wilde hamster? 

In het wild is de levensverwachting van de wilde hamster meestal twee tot drie jaar. In gevangenschap heeft het dier een ongebruikelijk lange levensduur voor een knaagdier, namelijk tot wel acht jaar.

hoe gedragen wilde hamsters zich?  

Hamsters gebruiken over het algemeen lichaamstaal om emoties over te brengen, bijvoorbeeld wanneer ze blij, bang, angstig, nieuwsgierig of boos zijn. Het zijn solitaire dieren en ze zijn heel territoriaal.

Als een wilde hamster wordt verrast door een vijand, zoals een roofvogel of een vos, richt hij zich dreigend op. Hij probeert het roofdier af te schrikken door het contrasterende kleurenpatroon van zijn onderkant en zijn felheid.

Alle hamsters zijn nachtdieren, oftewel: ze zijn 's nachts actief. Ze hebben een slecht gezichtsvermogen, maar hun reuk- en tastzin en hun snorharen helpen hen te navigeren. Wilde hamsters hebben een grote ruimtelijke intelligentie (waaronder een visueel geheugen) tijdens het zoeken naar voedsel. 

waar leven hamsters in het wild?  

Het leefgebied van de wilde hamster strekt zich uit van West-Europa door Midden-Europa en Oost-Europa tot in Rusland. In West-Europa bevinden zich ook enkele geïsoleerde populaties in het zuiden van Duitsland, het oosten van Frankrijk en in het grensgebied tussen Duitsland, België en Nederland. 

Wilde hamsters leven met name in graslanden, velden, steppen en landbouwgrond, hoewel ze ook voorkomen in weiden, tuinen of heggen. 

hoe leven hamsters in het wild? 

Wilde hamsters bouwen een uitgebreid ondergronds gangenstelsel tot wel twee meter onder de grond. Dit gangenstelsel wordt slechts door één hamster bewoond (behalve als een vrouwtje baby’s krijgt) en heeft een fascinerende structuur.

De gangen binnen het gangenstelsel hebben een diameter van ongeveer 7 centimeter. Een stelsel heeft enerzijds verticale gangen die fungeren als vluchtroute. Dit worden ook wel ‘valpijpen’ genoemd. Daarnaast zijn er schuin aflopende gangen die worden gebruikt om grond uit het hol te verplaatsen.  

Binnen het gangenstelsel bouwt de wilde hamster meerdere kamers voor verschillende doeleinden. Zo zijn er opslagruimtes voor voedsel, nestkamers als rust- en slaapplaats en tot slot zelfs een toiletkamer. Nesten zijn vaak bedekt met gras, hooi en ander zacht materiaal. 

Met name overdag en tijdens rustperiodes verblijft de wilde hamster in zijn goed beschermde en comfortabele hol. 's Nachts komt de hamster naar buiten om op zoek te gaan naar eten, ze zijn namelijk nachtdieren. 

wat eten hamsters in het wild? 

Wilde hamsters zijn alleseters en eten een verscheidenheid aan dingen die ze in het wild vinden. Ze eten voornamelijk zaden, grassen en kruiden, maar ook wortelen, fruit en granen, en zelfs insecten, slakken, wormen, kikkers, muizen en jonge vogels. 

Omdat er niet altijd evenveel voedsel beschikbaar is, verzamelen hamsters extra veel voedsel wanneer dit wél beschikbaar is. Ofwel, ze hamsteren! De dieren vullen hun wangzakken met al het eetbare wat ze kunnen vinden (hamsters zijn niet zo kieskeurig) en brengen hun voorraad naar de opslagruimtes in hun hol. In één zo’n ruimte wordt gemiddeld 2-3 kg voedsel bewaard, maar in uitzonderlijke gevallen kan dit oplopen tot 65 kg voedsel.  

waarom is het belangrijk om de wilde hamster te beschermen?  

Europese hamsters zijn belangrijk om te beschermen, omdat ze een belangrijke prooidiersoort zijn voor een groot aantal roofdieren, van de Europese rode vos tot grote vogels zoals de oehoe. Ze verspreiden ook zaden over de Europese grasland- en steppe-ecosystemen die ze bewonen. 

wat doet IFAW om de wilde hamster te beschermen? 

Omdat de populaties erg klein zijn en de genenpool afneemt, zijn er fokprogramma's voor Europese hamsters geïntroduceerd. Een van deze fokprogramma's bevindt zich in het Fok- en herintroductiecentrum voor beschermde soorten in de dierentuin van Kyiv in Oekraïne.  

Het centrum wordt sinds 2019 ondersteund door de non-profitorganisatie Ukrainian Nature Conservation Group (UNCG). Het centrum richt zich op een wetenschappelijk onderbouwd conservatieprogramma voor de Europese grondeekhoorn en de Europese hamster en biedt ook hulp en rehabilitatie voor vleermuizen. 

Tussen april en december 2023 heeft IFAW financiële noodhulp verleend aan de UNCG (Ukrainian Nature Conservation Group) om voer, diergeneeskundige zorg, benodigdheden en lichtgewicht kooien te bekostigen.  

Daarnaast heeft IFAW met deze noodhulp het centrum in staat gesteld om een nieuw initiatief te starten in 2023 als reactie op meldingen van conflicten tussen mensen en wilde dieren. Het centrum is reddingsacties begonnen om hamsters te vangen die in landelijke tuinen werden gevonden nadat huiseigenaren hadden gedreigd de kleine knaagdieren te doden die hadden geknabbeld aan weelderig groen en groenten. 

De gevangen wilde hamsters worden direct teruggeplaatst in het wild of opgenomen in het beschermingsprogramma. De hamsters die in het programma worden opgenomen, worden dan aan andere hamsters geïntrocuceerd om te paren en zodra er jongen zijn, wordt de hele familie weer in het wild vrijgelaten.