Zorgen voor grote katachtigen in oorlogstijd

Geschreven door Natalia Popova, manager van Wild Animal Rescue.

Elke ochtend breng ik de katten hun ontbijt: elk zeven tot negen kilo vlees. Leeuwen, tijgers en luipaarden zijn geen gedomesticeerde katten, maar net als hun gedomesticeerde neven hebben ze vers water, schone onderkomens en verrijking (stimulans) nodig. Ze zijn de meest veeleisende gasten in Wild Animal Rescue, het centrum dat ik run in Kyiv en dat tijdelijke opvang biedt aan wilde dieren die uit gevangenschap zijn gered of gewond zijn geraakt. 

Een doorsnee dag begint met een reguliere gezondheidscheck, het bijvullen van water en het geven van hun stevige maaltijd, die van tevoren ontdooid moet worden. Deze carnivoren laten ons altijd weten wanneer ze honger hebben. Net zoals een huiskat begint te miauwen en ijsberen rond etenstijd, zullen hun wilde soortgenoten dat ook aangeven.

De grootte van hun tijdelijke verblijven maakt het moeilijk om verschillende verrijkingsactiviteiten te bieden, er zijn namelijk niet veel plekken om voedsel te verstoppen of een kartonnen doos neer te zetten. Daarom hebben we hier creatieve oplossingen voor bedacht. We hangen bijvoorbeeld autobanden aan het plafond of leggen ze op de grond; de leeuwen vinden het heerlijk om ze rond te rollen. Ook geven we de dieren grotere stukken vlees, zoals volle runderpoten, en zelfs pompoenen. Twee grote katachtigen, Luladja en Queen, vonden het heerlijk om de pompoenen dagenlang door hun hele verblijf te rollen tot ze aan stukken waren gescheurd.

De lokale dierenarts komt vaak langs, omdat het centrum om de paar dagen nieuwe patiënten krijgt, zoals een ree die door een auto is aangereden, een das die door honden is gebeten of een zwaan met een gewonde vleugel. Dit maakt het mogelijk dat de grote katachtigen regelmatig medisch worden gecontroleerd. Ikzelf bezoek de katten zo'n tien keer per dag. Als ze zichtbare afwijkingen vertonen, komt de dierenarts de volgende dag langs voor een volledige gezondheidscontrole.

De meeste grote katachtigen die aankomen in het centrum hebben een hoog stressniveau en zijn onder gewicht. In sommige gevallen is echter het tegenovergestelde het geval en hebben ze ernstig overgewicht. In ongeveer zes maanden kunnen een rustgevende omgeving en goede voeding ze weer op een gezond gewicht brengen.

Uitdagingen voor dieren bij menselijke conflicten 

In een gebied waar drone- en raketaanvallen gebruikelijk zijn geworden, hebben dieren moeite om om te gaan met harde geluiden, explosies en stress.

Gedurende de hele maand december hebben we elke één à twee dagen een alarm voor luchtaanvallen gehoord. Het geloei gaat vaak gepaard met het geluid van explosies in de lucht. Of het nu om 4 uur 's ochtends of om 2 uur 's middags gebeurt, ik ren direct naar de videobewakingscamera's om te zien of er grote katachtigen in nood zijn. Als de geluiden dichterbij klinken dan normaal, ren ik naar de verblijven om de dieren rechtstreeks te zien.

Op 16 november 2023 sloeg een raket in op ongeveer 1.000 meter van het hek van het centrum. Een van de tijgers, Tygriulia, kreeg zo'n schok dat ze zichzelf tegen de muur van het verblijf gooide. Ze kon vervolgens een paar dagen lang niet op haar poten blijven staan en had zware kneuzingen. Deze situatie vereiste intensieve diergeneeskundige zorg.

Door de voortdurende oorlogsvoering hadden de meeste grote katachtigen kneuzingen en spijsverteringsproblemen voordat ze in het centrum aankwamen, als gevolg van explosies in de buurt en het eten van bedorven voedsel door gebrek aan aanvoer. Velen waren achtergelaten door hun eigenaars.

De toekomst van grote katachtigen in gevangenschap 

Uiteindelijk is het mijn doel om deze grote katachtigen een veiligere plek te geven. De grootste uitdaging is om die plek te vinden. Er zijn geen gespecialiseerde opvangcentra voor grote katachtigen in Oekraïne, dus zoeken we elders in Europa. De faciliteiten in Europa zijn echter overbelast met dieren die zijn gered uit circussen en uit de illegale handel.

In Oekraïne is er spijtig genoeg sprake van een overvloed aan ongereguleerde fokpraktijken van grote katachtigen voor privé-eigenaren en voor de handel in exotische huisdieren. Dit maakt het probleem van overvolle opvangcentra nog groter. Deskundigen schatten dat er in het land nog steeds tientallen leeuwen in particuliere huizen zitten en dat er nog steeds veel worden achtergelaten of afgestaan omdat men wegens het conflict moet evacueren.

Deze katten kunnen helaas niet worden vrijgelaten in het wild, omdat ze tijdens het grootbrengen afhankelijk zijn geworden van mensen voor hun dagelijkse verzorging – vaak al vanaf dat ze nog maar een paar weken oud waren. Katten leren de vaardigheden die nodig zijn om in het wild te overleven van hun moeders. Daarom is het bijna onmogelijk om er zeker van te zijn dat ze ook buiten gevangenschap kunnen (over)leven.

Gelukkig hebben sommige van deze dieren een permanent onderkomen kunnen krijgen. Vier leeuwenwelpjes die we eerder onder onze hoede hadden, zijn onlangs verhuisd naar onze vrienden bij The Wildcat Sanctuary in Minnesota, Verenigde Staten. Daar leven ze samen in een leefgebied dat speciaal voor hun diersoort is ontworpen.

Brave, een Afrikaanse luipaard, is overgebracht naar AAP (Animal Advocacy & Protection), een gespecialiseerd reddingscentrum in Spanje. Hier zal hij blijven tot het team een permanent onderkomen voor hem heeft gevonden.

Andere succesverhalen gaan bijvoorbeeld over Kiara, een zwart luipaardwelpje dat werd gered uit de handel in exotische huisdieren en naar een reddingscentrum in Frankrijk, Tonga Terre d'Accueil, werd gebracht. Een andere groep leeuwen, die in juni 2023 vanuit Oekraïne naar Poznań Zoo in Polen werd geëvacueerd, zal binnenkort naar het Verenigd Koninkrijk worden vervoerd.

Zodra ik nieuwe onderkomens heb gevonden voor alle grote katachtigen die momenteel bij Wild Animal Rescue verblijven, hoop ik me weer te kunnen richten op het redden en rehabiliteren van inheemse wilde dieren in Oekraïne.