Menselijkheid terugvinden in tijden van crisis

Elk individueel dier telt. Dit is een integraal onderdeel van de identiteit van IFAW – een principe dat we met ons meedragen, in het veld en achter gesloten deuren, van lokale gemeenschap tot wereldwijde gemeenschap. Dit doen we door samenwerking, medeleven, maatschappelijke betrokkenheid en – misschien wel het belangrijkste – door het begrijpen van de diepe onderlinge band tussen mens en dier. 

Als hoofd van een organisatie die bekend staat om haar wereldwijde rampenrespons, wordt mij vaak gevraagd: "Waarom besteedt IFAW essentiële middelen aan dieren die zijn getroffen door conflicten, terwijl er zoveel menselijk lijden is? 

Mijn antwoord is heel eenvoudig, ook al is het een complexe kwestie. Hoewel menselijke behoeften altijd voorrang krijgen, is het welzijn van dieren onlosmakelijk verbonden met het welzijn van mensen. Als we dieren redden uit rampen en wilde dieren beschermen in tijden van conflicten, helpen we meerdere soorten – inclusief onze eigen soort. 

De verbondenheid van menselijke en dierlijke conflicten

De maatschappij is er aan gewend dat conflicten zoals oorlog en burgerlijke onrust ongetwijfeld zullen leiden tot menselijk leed. Ze is echter niet gewend om na te denken over het lijden dat dergelijke oorlogen en onrust veroorzaken bij dieren. De maatschappij meet het aantal slachtoffers vaak in mensenlevens en heeft het zelden over de overweldigende gevolgen van door mensen veroorzaakte conflicten voor dieren, de natuurlijke leefomgeving en de biodiversiteit.  

Dieren en mensen, en ons lot, zijn nauw met elkaar verweven. Vanwege deze diepe verbondenheid blijven menselijke conflicten nooit beperkt tot de menselijke samenleving. Het heeft invloed op alle aspecten van de natuurlijke leefomgeving en haar inwoners en beïnvloedt alles wat op zijn pad komt. Dieren kunnen op geen enkele manier ontsnappen aan het geweld en lijden dat direct of indirect door mensen wordt veroorzaakt, en komen in het kruisvuur terecht.

Of het nu gaat om bosbranden in Australië, bosbranden in Hawaï of aardbevingen in Syrië en Turkije, mensen maken zich altijd zorgen over de veiligheid en het welzijn van hun dieren. De locatie verandert, maar het scenario blijft hetzelfde. Mensen houden hun huisdieren stevig vast en willen elke vorm van hulp om hun behaarde, geschubde en gevederde familieleden te helpen. Sommige mensen riskeren zelfs hun eigen leven en weigeren te evacueren totdat ze er zeker van kunnen zijn dat hun dieren ook veilig zijn. 

Ook de band tussen mensen en wilde dieren wordt duidelijker tijdens de chaos van conflicten. Conflicten leiden tot een slechte bescherming van het milieu, en dat heeft toenemende negatieve gevolgen, variërend van stroperij tot een toename van de illegale handel in wilde dieren. De belangrijkste voorspeller of soorten gedijen of verdwijnen is menselijk conflict. Mensen in oorlogsgebieden zijn vaak afhankelijk van wilde dieren voor voedsel of financiële zekerheid. Wanneer hulpbronnen beperkt zijn, nemen spanningen en conflicten onvermijdelijk toe. Toenemende concurrentie om grondstoffen, voedsel, water en onderdak creëert een cyclus van langdurige oorlog en lijden – een cyclus die niet alleen gevolgen heeft voor mensen, maar ook voor de natuur. 

Hoe we mensen helpen als we dieren helpen

Als we het lijden van dieren verlichten – of het nu gezelschapsdieren of wilde dieren zijn – helpen we mensen die een conflict doorstaan een gevoel van normaalheid terug te geven. Inspanningen om dieren te redden tonen en versterken medeleven wanneer dat het hardst nodig is. 

Het helpen van dieren in nood tijdens conflicten geeft ons ook hoop. Het benadrukt wat het betekent om echt mens te zijn – om een hand van medeleven uit te steken en degenen die het meest kwetsbaar zijn te beschermen. 

Ik kan geen relevanter voorbeeld bedenken dan de huidige oorlog in Oekraïne. Tijdens de eerste maand van het conflict beheerde IFAW de enige dierentent bij de grensovergang in Medyka, Polen, waar dagelijks duizenden vluchtelingen werden ontvangen. We gaven hen dierenvoer, reismanden, medicijnen en diergeneeskundige noodhulp. Ons team ontmoette mensen van alle rangen en standen die het onvoorstelbare hadden meegemaakt. We ontmoetten Alina, een moedige vrouw die met haar moeder en drie katten uit Marioepol was ontsnapt. We ontmoetten Viktoria en haar dochter Sofia, die samen reisden met drie honden, waarvan er één op het punt stond te bevallen. We ontmoetten zelfs een gezin waarvan het dappere kind zijn geliefde hamster veilig honderden kilometers in zijn zak vervoerde. Op deze momenten ging ons werk over veel meer dan alleen het helpen van dieren. De eenvoudige blauwe tent van IFAW werd een symbool van hoop.  

Als we één dier redden – een huisdier dat vastzit in een vuurzee, een koe die ontheemd is geraakt door een aardbeving of een wilde neushoorn die is gestrand door overstromingen – bereiken we veel meer dan alleen het redden van dat ene dier. We herenigen een familie. We herstellen het levensonderhoud van een gemeenschap. We zetten een extra stap om een diersoort te redden die mogelijk op het punt van uitsterven staat. We bewaken de natuurlijke leefomgeving. 

Actie voor compassie

Keer op keer bewijzen onderzoek en onze ervaringen overal ter wereld dat dieren een integraal onderdeel zijn van ons vermogen als mens om te floreren. In de conflicten die de wereld maar al te vaak teisteren, moet hun belang worden benadrukt in plaats van genegeerd. De mensheid moet de situatie rechtzetten door het lijden van dieren te verlichten en een gevoel van normaliteit terug te brengen in de ontwrichte levens van zowel mensen als dieren. 

Als we ervoor kiezen om invloed uit te oefenen, laat het dan op de juiste manier zijn. Een actie om de balans tussen dieren en mensen te herstellen. Uiteindelijk is het erkennen van de grote impact van conflicten op dieren een fundamentele eerste stap naar het herstellen van onze eigen menselijkheid. 

Meer weten over IFAW's werk op het gebied van rampenrespons?