om wilde dieren in Panda Masuie te beschermen, moeten we eerst de rangers ondersteunen

Een brede glimlach verschijnt op het gezicht van forest ranger Sikhosana Ndlovu als hij het verhaal vertelt van de olifant die de avond ervoor heen en weer liep door de rode modder op minder dan een meter afstand van zijn tent.

“Ik riep ‘Hey! Hey! Hey!”, zodat hij wist dat ik in de tent was. Hij was alleen op zoek naar voedsel, misschien mango's, en hij wilde geen problemen veroorzaken”, aldus de 57-jarige vader van drie kinderen die zich klaarmaakte voor een anti-stroperij-patrouille op een regenachtige dag in Panda Masuie Forest Reserve in noordwest Zimbabwe. “We worden omringd door olifanten en het is onze taak om voor ze te zorgen, zelfs als ze in de buurt van onze tent komen.”

De nieuwe canvastenten, zoals die van ranger Ndlovu, bieden bescherming tegen olifanten en de regen. Verrassend genoeg zijn deze tenten nog relatief nieuw voor veel rangers die in het bos werken.

De COVID-19-pandemie heeft het toerisme in Zuid-Afrika, en dus ook in Zimbabwe, stilgelegd. Een groot deel van het inkomen uit de toeristische sector wordt normaal gesproken gebruikt om instanties, zoals de Forestry Commission, te ondersteunen bij hun werkzaamheden om wilde dieren te beschermen. De hulp van private samenwerkingen en internationale instanties maken nu echt het verschil.

Het Forest Reserve is ook de locatie van de Panda Masuie Release Site, een uniek project waarin verweesde olifanten weer klaar worden gemaakt om terug te keren in het wild. Ze worden gered en gerehabiliteerd door het overkoepelende project, de Wild is Life-ZEN olifantenopvang op 700 km afstand in Harare. Hier komen de geredde olifanten regelmatig in contact met de meer dan 260 wilde olifanten die er in het hele landschap rondlopen.

Het landschap vrijhouden van stropers is cruciaal voor hun succes. En slecht uitgeruste rangers die 's nachts soms onder de bomen moesten slapen, in de modder in het regenseizoen en in de stof tijdens de koude, droge winter hadden meer ondersteuning nodig.

Het ondersteunen van rangers met behulp van technologie

Het Protecting Panda Masuie-project erkent dat de erbarmelijke omstandigheden waar rangers aan worden blootgesteld het moreel kunnen aantasten, vooral als ze tijdens routinewerk oog in oog komen te staan met mogelijk gevaarlijke dieren, zoals olifanten, leeuwen en buffels, om over gevaarlijke, bewapende stropers maar te zwijgen.

Het Panda Masuie Forest Reserve wordt onder andere beheerd door de Forestry Commission of Zimbabwe en de Wild is Life Trust (WIL, een Zimbabwaanse non-profitorganisatie) met ondersteuning van IFAW (International Fund for Animal Welfare). Protecting Panda Masuie is een project van IFAW, ondersteund door IUCN Save Our Species en mede opgericht door de Europese Unie.

Onderling verdelen de instanties rantsoenen, brandstof, apparatuur en training om ervoor te zorgen dat het bos en de wilde dieren zijn beschermd tegen ivoor- en vleesstropers, evenals smokkelaars en handelaren in zeer bedreigde schubdieren.

Het Forest Reserve bestaat uit 34.000 hectare² wild landschap, zonder omheining, en bevindt zich in de buurt van de bekende Victoria watervallen.

Het patrouilleren van het uitgestrekte gebied is een pittig karwei: veertien forest rangers doen hun werk verspreid over vier kampen en in periodes van twee weken. Ze zijn hierbij ver weg van hun familie en leven zonder voorzieningen, zoals stromend water en elektriciteit.

"Dankzij de ondersteuning die we krijgen, slagen we er nog beter in om dieren te beschermen. De nieuwe laarzen, uniformen, rugzakken, tenten, en moderne uitrusting werken motiverend voor onze rangers in hun werk om Panda Masuie te beschermen," aldus Senior anti-stroperij-ranger Femberai Mutsvangwa tijdens een recent interview op het hoofdkantoor van Fuller Forest.

Het door ons waargenomen effect

Uit beelden van trailcamera's blijkt de aanpak bijzonder effectief te zijn. De camera's worden geactiveerd door bewegingen van dieren en zijn op strategische plekken in Panda Masuie geplaatst. Ze nemen een groeiend aantal olifanten, wilde honden, buffels en andere diersoorten waar, inclusief schubdieren. Wilde honden staan op de IUCN Red List als bedreigde diersoort en olifanten en Temmincks schubdieren als kwetsbaar.

Een ander onderdeel is de toepassing van SMART (Spatial Monitoring and Support Tool)-technologie waarmee rangers de locatie van stroperij-acties, bewijs van stropers, en alle interessante dier- en plantensoorten bij kunnen houden op hun mobiele telefoon. Deze informatie wordt op afstand gedownload door managers zonder dat de rangers kostbare brandstof en tijd hoeven te verspillen voor een bezoek aan regionale hoofdkantoren.

Naast Panda Masuie bevindt zich de Masuwe Community waar ongeveer 800 mensen uit 118 huishoudens profiteren van een elektrische schutting om hun gewassen te beschermen tegen olifanten. Acht mensen zijn aangewezen en opgeleid om de schutting te onderhouden. Ze hebben ieder 4-6 mensen onder hun hoede. 

De gezondheid van circa 600 kuddes van de gemeenschap en 30 honden valt onder een veterinair gezondheidsprogramma, inclusief het baden van vee.

Senior ranger Mutsvangwa glimlacht ook breeduit als hij een opslagruimte opent en een stapel strikken laat zien die zijn teams hebben ontdekt, net als zijn collega toen hij vertelde over het bezoek van de olifant een paar dagen daarvoor.

“Moet je deze zien”, zegt hij. "Deze hadden heel veel dieren kunnen doden, maar we hebben ze ontdekt voordat ze schade konden aanrichten. We hebben nog een lange weg te gaan, maar we weten wat we doen”, zegt Mutsvangwa zelfverzekerd.

Met ondersteuning van IUCN Save our Species, mede opgericht door de Europese Unie 

IUCN Save Our Species streeft naar betere overlevingskansen voor bedreigde diersoorten. De instantie is ook gericht op de ondersteuning van de habitats van deze diersoorten en samenwerking met de gemeenschappen met wie zij deze habitat delen. Succes wordt bereikt middels de financiering en coördinatie van natuurbehoudprojecten in meerdere initiatieven over de hele wereld. De lidstaten van de Europese Unie hebben besloten hun kennis, hulpmiddelen en bestemmingen te bundelen. Samen hebben ze een zone van stabiliteit, democratie en duurzame ontwikkeling weten op te bouwen zonder in te boeten aan culturele diversiteit, tolerantie en individuele vrijheden. De Europese Unie streeft ernaar om haar resultaten en waarden met landen en mensen buiten de landsgrenzen te delen.