11 van de meest fascinerende dieren in Afrika

Afrika huisvest enkele van 's werelds meest diverse ecosystemen, met een verbazingwekkende verscheidenheid aan wilde dieren. Van de kleine olifantspitsmuis tot de majestueuze leeuw, de Afrikaanse fauna is buitengewoon en intrigerend. Hier zijn 11 fascinerende Afrikaanse dieren, gekozen door IFAW-medewerkers.

Grijze kraanvogel

De grijze kroonkraanvogel, ook wel bekend als de Afrikaanse kroonkraanvogel, gouden kuifkraanvogel en andere namen, dankt zijn naam aan de prachtige gele veren die lijken op een kroon. Deze vogel bewoont een uitgestrekt gebied van Oost-Afrika, van Kenia tot aan de zuidoostkust van Zuid-Afrika, voornamelijk in savannegebieden.

Zowel mannelijke als vrouwelijke kraanvogels vertonen boeiend dans-, buig- en springgedrag, zowel tijdens het broedseizoen als gedurende het hele jaar. Ze produceren karakteristieke toetergeluiden die uniek zijn in de wereld van de kraanvogels, en zelfs jonge vogels doen mee met deze dansrituelen.

Vanwege zijn opvallende schoonheid siert de grijze kraanvogel de vlag van Oeganda en is het de nationale vogel van het land. Helaas wordt de grijze kraanvogel echter bedreigd door menselijke activiteiten en de afname van zijn leefgebied.

Aardvarken

Het aardvarken is een nachtdier dat graaft en kenmerkt zich door zijn varkensachtige neus op een lange, dunne snuit, evenals lange, konijnachtige oren en een lange staart. Ze wegen tot 65 kilogram en kunnen tot ongeveer 2 meter lang worden. Aardvarkens komen voor in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara-woestijn en bewonen voornamelijk savanne- en semi-aride gebiede

Hoewel aardvarkens soms 'miereneters' worden genoemd, zijn ze niet verwant aan miereneters. Miereneters komen alleen voor in Zuid-Amerika, Midden-Amerika en het Caribisch gebied, terwijl aardvarkens exclusief in Afrika voorkomen. Beide soorten gebruiken echter hun lange snuit om mieren en termieten te eten.

Doejong

Doejongs, vaak zeekoeien genoemd, zijn grote zeezoogdieren. Hoewel ze niet tot dezelfde soort behoren als zeekoeien, zijn ze wel verwant. Ze hebben ronde, blubberige lichamen die gestroomlijnd zijn om in te zwemmen, een brede staart en peddelachtige flippers. Deze langzame en zachtaardige dieren hebben een culturele betekenis voor veel inheemse gemeenschappen en worden verondersteld de oorspronkelijke inspiratiebron te zijn voor verhalen over zeemeerminnen en sirenen.

In Afrika komen zeekoeien ook voor langs de oostkust van het continent en de westkust van Madagaskar, evenals rond de eilandnaties van de Seychellen en de Comoren. Helaas worden doejongs door de IUCN als kwetsbaar geclassificeerd en hun populaties nemen af. Dit komt door onopzettelijke vangst, illegale jacht en de achteruitgang van hun habitat en de zeegrasweiden waar ze grazen.

Aye-aye

Aye-ayes zijn een lemuursoort die oorspronkelijk voorkomt op Madagaskar. Ze zijn 's werelds grootste nachtactieve primaten en bewonen bossen en struikgewas op het hele eiland. Wat hen echt fascinerend maakt, is hun unieke voedingsgewoonte: ze gebruiken hun lange vingers om op bomen te tikken en larven te vinden, waarna ze gaten in het hout bijten om de larven eruit te halen.

Aye-ayes worden helaas met uitsterven bedreigd. Hun voornaamste overlevingsbedreiging is het verlies van hun habitat, aangezien de bomen waarin ze leven vaak worden gekapt.

Witruggier

De witruggier is een ernstig bedreigde vogel met een spanwijdte van meer dan 2 meter. De roofvogel voedt zich met aas, zoals de karkassen van dode dieren. Wat hem opvallend maakt, is het sterke contrast tussen zijn donkergekleurde gezicht en vleugels, en de helderwitte veren op delen van zijn nek, poten en rug.

Ondanks dat de witruggier de meest voorkomende giersoort in Afrika is en wijdverspreid voorkomt over het hele continent, bevindt hij zich in een ernstige bedreigingssituatie. Deze bedreigingen omvatten habitatverlies, een afname in beschikbaar voedsel en vergiftiging, zowel opzettelijk als onopzettelijk. Onopzettelijke vergiftiging kan optreden wanneer gieren lood binnenkrijgen van kogels in hun prooi.

Okapi

De okapi, ook wel bekend als de bosgiraffe, zebragiraffe of Congolese giraffe, is een hoefdier van ongeveer 1,5 meter lang. Ze zijn opvallend vanwege hun gestreepte poten, die lijken op het patroon van een zebra. Mannelijke okapi's hebben hoornachtige structuren op hun kop die ossiconen worden genoemd, vergelijkbaar met die van giraffen. Okapi's leven in het regenwoud en komen alleen voor in het noordoosten van de Congo-rivier.

Okapi's zijn herbivoren en hun dieet omvat boombladeren, knoppen, grassen, varens, vruchten en schimmels. Ondanks hun opvallende grootteverschil zijn giraffen en okapi's de nauwst verwante soorten binnen de Giraffidae-familie. Helaas wordt de okapi met uitsterven bedreigd, omdat ze zich niet goed aanpassen aan menselijke nederzettingen en worden bejaagd om hun vlees en huid. Bovendien vormen menselijke conflicten rond hun leefgebied een ernstige bedreiging voor hun voortbestaan.

Vleermuisoorvos

De vleermuisoorvos, te vinden op de Afrikaanse savanne, staat bekend om zijn opvallend grote oren. Deze oren helpen bij het verspreiden van warmte over hun lichaam en dienen ook om prooien te lokaliseren. Met een lengte van ongeveer 80 centimeter en een gewicht van 3-4,5 kilogram, is het een relatief klein zoogdier. Hoewel alle vossen worden geclassificeerd als hondachtigen, is de vleermuisoorvos de enige echte insectenetende hondachtige, wat betekent dat hij zich voedt met insecten in plaats van vlees.

Om koel te blijven, graven deze vossen vaak holen of rusten ze onder bomen. Bij de jacht vormen ze vaak groepen met andere vossen en gebruiken ze voornamelijk geluid om hun prooi te lokaliseren. Ze vertonen eerder sociaal dan territoriaal gedrag en gaan meestal monogaam paren, wat ongebruikelijk is voor andere zoogdieren dan primaten.

Schoenbekooievaar

De schoenbekooievaar behoort tot de orde Pelecaniformes, samen met pelikanen, reigers en andere watervogels. Deze vogel staat bekend om zijn enorme, schoenvormige snavel en kan tot 1,5 meter hoog worden. De abnormaal grote poten van de schoenbekooievaar helpen hem om te staan tijdens het jagen op waterplanten, terwijl zijn grote vleugels goed zijn aangepast om te zweven. De snavel van de schoenbekooievaar meet 20-25 centimeter in lengte en 10-13 centimeter in breedte, en de vogels hebben heldergele ogen.

De enorme snavel van de schoenbekooievaar heeft verschillende functies. Ze gebruiken het om waterplanten te verzamelen, en ze kunnen ook loeien, kwaken en jengelende geluiden maken, hoewel ze meestal stil zijn. Bovendien stelt de grootte van hun snavel hen in staat om op veel grotere vissen te jagen dan andere vogels.

Schoenbekooievaars staan erom bekend dat ze langdurig stil blijven zitten en zich heel traag voortbewegen. Ze zijn ook bijzonder gevoelig voor verstoring door mensen en verlaten hun nesten vaak als ze worden gestoord. De IUCN classificeert de schoenbekooievaar als kwetsbaar, voornamelijk vanwege habitatverslechtering, jacht, verstoring en vangst voor de vogelhandel.

Afrikaanse pinguïn

De Afrikaanse pinguïn leeft langs de zuidkust van Afrika, is ongeveer 46-64 centimeter groot, en voedt zich met vis, schaaldieren en inktvis. Ze hebben overwegend zwarte veren, met uitzondering van witte veren op hun buik die zich naar achteren en over hun hoofd uitstrekken in een hoefijzervorm. Daarnaast hebben ze wat roze huid boven hun ogen. Pasgeboren Afrikaanse pinguïns zijn grijs van kleur.

Afrikaanse pinguïns vormen levenslange paarsbanden en paren voor het leven. Volwassenen leggen meestal clutches van twee eieren, soms begraven ze deze zelfs in guano, hun uitwerpselen. De twee ouders wisselen elkaar af bij het broeden van de eieren tot ze uitkomen. Vervolgens zal minstens één ouder de kuikens bewaken terwijl de andere meestal ongeveer een maand op jacht gaat. Na deze periode sluiten de kuikens zich aan bij een groep genaamd een crèche, samen met andere kuikens, en beide ouders besteden het grootste deel van hun tijd aan jagen.

Helaas wordt de Afrikaanse pinguïn met uitsterven bedreigd, voornamelijk als gevolg van voedseltekorten, die zowel worden veroorzaakt door veranderingen in het milieu als door commerciële visserijactiviteiten.

Olifantspitsmuis

De rufous olifantsspitsmuis, ook bekend als de rufous sengi of Oost-Afrikaanse langoorolifantsspitsmuis, is een klein insectenetend zoogdier. In tegenstelling tot hun naam, behoren olifantspitsmuizen niet tot de spitsmuizen of knaagdieren en zijn ze ook niet zo groot als olifanten, met een lengte van ongeveer 12 centimeter.

Rufous olifantsspitsmuizen hebben een lange, spitse, flexibele snuit waarmee ze insecten vangen. Ze komen voor in de savannen, bossen en struikgewas van Oost-Afrika, waaronder grote delen van Kenia, Ethiopië en Somalië. Deze kleine dieren zijn prooi voor roofvogels en slangen.

Gerenuk

De gerenuk, ook wel girafgazelle genoemd vanwege zijn extreem lange nek, is een antilopesoort die voorkomt in Oost-Afrika. Ze hebben een klein hoofd maar grote ogen en oren, en de mannetjes hebben hoorns. Ze markeren hun territorium met geurstoffen uit hun ogen en hebben geurklieren op hun knieën.

Gerenuks zijn herbivoren en worden bejaagd door wilde honden, cheeta's, luipaarden, leeuwen, jakhalzen, servallen, honingdassen, caracals en helaas ook mensen. De toenemende aantasting van hun leefgebied heeft geleid tot een bijna bedreigde status voor deze soort.