15 van de meest bedreigde zeedieren

IFAW zet zich wereldwijd in voor de bescherming van zeedieren. We redden en rehabiliteren zeezoogdieren en pleiten voor betere beschermingssmaatregelen.

Hier zijn 15 van de meest bedreigde dieren in de oceaan, die allemaal door de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) zijn geclassificeerd als bedreigd of kritiek bedreigd.

1. Noordkaper 

Er zijn nog maar ongeveer 350 kritiek bedreigde noordkapers in de oceaan, en daarvan zijn er slechts ongeveer 70 vrouwtjes die in de voortplantingsleeftijd zijn. Deze walvissen staan op het punt van uitsterven, omdat ze regelmatig te maken krijgen met dodelijke aanvaringen met schepen en verstrikkingen in vistuig. Elk jaar houden we de geboorte van nieuwe kalfjes van de Noord-Atlantische baardwalvis in de gaten, omdat elk kalf cruciaal is voor het voortbestaan van deze soort.

2. Vaquitas 

Mexico. Er leven nog maar ongeveer 18 vaquitas in de oceaan. De meest ernstige bedreiging voor het overleven van deze bruinvissen is het verstrikt raken in visfuiken. Vanwege hun extreem kleine populatie heeft Mexico een reeks regels ingevoerd om de resterende vaquitas te beschermen, waaronder het instellen van een Zero Tolerance Zone, waarin alle visserij is verboden en die 24/7 wordt bewaakt.

3. Pijlstaartroggen

Volgens de IUCN zijn 10 soorten pijlstaartroggen geclassificeerd als kritiek bedreigd. Dit omvat onder andere de maculabatis bineeshi, de hypanus rudis en de fontitrygon geijskesi. Net als zeezoogdieren worden pijlstaartroggen bedreigd door aanvaringen met schepen en verstrikkingen. Ze worden ook het doelwit van vissers, en veel soorten lopen risico door overbevissing, omdat pijlstaartroggen langzaam volwassen worden en zich voortplanten.

4. Grote hamerhaaien 

De grote hamerhaai komt voor in tropische en warmgematigde wateren over de hele wereld. Dit is de grootste hamerhaai-soort, die tot 230 kilo kan wegen en vier meter (13 voet) lang kan worden. Grote hamerhaaien worden bedreigd door de wereldwijde handel in haaienvinnen en zijn ook vaak het slachtoffer van bijvangst. Helaas kan de vraag naar hun vinnen leiden tot uitsterven als de visserij niet duurzaam blijft.

Dankzij de volhardende inzet van IFAW en andere organisaties zijn in 2022 bijna 100 soorten haaien en roggen beschermd onder CITES. Dit betekent dat ze wereldwijd wettelijk beschermd zijn. Dergelijke initiatieven zijn van cruciaal belang om haaien, roggen en ander zeeleven te redden van uitsterven.

5. Hawaiiaanse monniksrobben 

Hawaiiaanse monniksrobben behoren tot de meest bedreigde zeehondensoorten. Ze komen voor op de Hawaiiaanse Eilanden en andere nabijgelegen eilanden in de Stille Oceaan, en er zijn nog maar ongeveer 632 Hawaiiaanse monniksrobben over in de oceaan.

Hoewel ze voornamelijk leven in gebieden ver weg van menselijke activiteiten, lopen sommige monniksrobben het risico om vast te raken door het verval van oude menselijke bouwwerken en vervuiling door verontreinigende stoffen die op deze eilanden zijn achtergelaten. De grootste bedreigingen voor Hawaiiaanse monniksrobben zijn momenteel een beperkte beschikbaarheid van voedsel, verstrikking in vistuig, roof door haaien, ziekteoverdracht van verwilderde en huisdieren, en opzettelijke dood door mensen.

6. Kameroendolfijn

Langs de kust van West-Afrika zijn er nog maar ongeveer 1.500 kritiek bedreigde kameroendolfijnen over in de oceaan. De visserij is een belangrijke bron van voedsel en inkomen voor de gemeenschappen die in hun leefgebied wonen, waardoor deze dolfijnen vaak het slachtoffer worden van bijvangst.

Bovendien vermindert de visserij de beschikbaarheid van prooidieren voor de kameroendolfijn. Daarnaast vormen vervuiling en verstoring van hun leefgebied door menselijke activiteiten een bedreiging voor hun overleving.

7. Zeeschildpadden

Er zijn drie bedreigde en kritiek bedreigde soorten zeeschildpadden: groene zeeschildpadden (bedreigd), karetschildpadden (kritiek bedreigd) en Kemps zeeschildpadden (kritiek bedreigd). Belangrijke bedreigingen voor zeeschildpadden zijn jacht op hun vlees en eieren, bijvangst, plastic vervuiling, verlies van leefgebied en klimaatverandering.

8. Zeeoren

Zeeoren zijn grote zeeslakken, een type weekdier, die langs de kust van Californië (VS) en Baja California (Mexico) voorkomen. Vroeger waren ze de meest voorkomende grote mariene weekdier aan de westkust van Noord-Amerika.

Tegenwoordig zijn ze kritiek bedreigd. Dit is voornamelijk het gevolg van visserij, aardverschuivingen, vervuiling, verlies van kelp, veranderingen in de chemie van de oceaan en een bacteriële ziekte genaamd "verwelkingziekte." Zeeoren zijn belangrijk als voedselbron voor zeeotters, vissen en schaaldieren.

9. Palingen

De pailing is een soort met een fascinerende levenscyclus. Ze leggen hun eieren in de late winter in de Sargassozee, en zodra de eitjes uitkomen, reizen de larven duizenden kilometers over de Atlantische Oceaan om zich te verspreiden over Europa en Noord-Afrika. Deze soort heeft bescherming volgens Appendix II van CITES en is een van de meest beviste soorten ter wereld.

10. Zandhaaien

Zandhaaien komen voor in gematigde en subtropische wateren over de hele wereld. Het zijn over het algemeen rustige, langzaam zwemmende haaien die geen bevestigde dodelijke aanvallen op mensen hebben veroorzaakt. Bovendien zijn het de meest gehouden haaien in openbare aquaria.

Helaas zijn zandhaaien kritiek bedreigd door gerichte visserij en bijvangst. Ze worden gewaardeerd om hun vlees en vinnen. Hoewel de visserij in sommige gebieden gereguleerd is, is deze in andere gebieden ongecontroleerd, wat bijdraagt aan hun afname. Aangezien ze voornamelijk in ondiepe kustwateren leven, worden deze haaien ook bedreigd door verlies van leefgebied en degradatie door vervuiling.

11. Zee-engel

Hoewel ze meer op roggen lijken, zijn zee-engelen een soort haai met platte lichamen en grote borstvinnen. Er zijn 26 verschillende soorten zee-engelen, waarvan de IUCN acht als kritiek bedreigd en vier als bedreigd classificeert.

Commerciële visserij vormt een grote bedreiging voor de zee-engel. Vroeger werden ze zo vaak gevangen dat de visserij-industrie zelfs een speciaal type net ontwikkelde om ze te vangen. Helaas heeft de zee-engel in de afgelopen decennia een aanzienlijke afname van haar populatie ervaren, voornamelijk door gerichte vangst door vissers en per ongeluk gevangen te worden.

12. Zonnebloemster  

Zonnebloemsterren komen voor langs de westkust van Noord-Amerika, van de Aleoetische Eilanden in Alaska tot Baja California in Mexico. Ze zijn vernoemd naar hun geel-oranje kleur en hun zonnebloemachtige vorm.

Een ziekte genaamd "sea star wasting syndrome" is een van de grootste bedreigingen voor het voortbestaan van deze kritiek bedreigde soort. Een uitbraak van 2013 tot 2017 heeft hun populatie verwoest. Onderzoekers zijn nog steeds bezig met het bepalen hoe menselijke activiteiten en klimaatverandering bijdragen aan de verspreiding van deze ziekte.

Tegenwoordig zijn er ongeveer 80.000.000 zonnebloemsterren in de oceaan, wat een aanzienlijke afname betekent ten opzichte van hun aantallen vóór 2013. Door de ziekte hebben ze een afname van 100% ervaren in Oregon en Californië, een afname van 99,2% in Washington en een totale daling van 90,6%.

13. Albatrossen

Albatrossen zijn grote zeevogels die voorkomen in de Zuidelijke Oceaan en de noordelijke Stille Oceaan. IUCN erkent 22 soorten albatrossen, waarvan twee als kritiek bedreigd en zeven als bedreigd worden geclassificeerd. De twee kritiek bedreigde soorten zijn de tristanalbatros en de galápagosalbatros.

Tristanalbatrossen worden aangetroffen langs de kusten van Zuid-Amerika, Afrika en Australië, en er zijn nog maar ongeveer 3.400 van deze vogels in het wild. De galápagosalbatros is te vinden langs de kust van Ecuador, Peru en de Galapagos-eilanden.

Deze vogels worden bedreigd door bijvangst, specifiek door de lange lijnen van de visserij, en sommige worden ook bejaagd. Daarnaast zijn ze prooi voor - en worden ze uit hun leefgebied verdreven door ingevoerde soorten, waaronder ratten en muizen. Olievergiftigingen en klimaatverandering vormen ook bedreigingen voor hun overleving.

14. Californische jodenvis

Californische jodenvissen zijn grote vissen die voorkomen in de noordelijke Stille Oceaan. Ze kunnen meer dan 2,1 meter lang worden en meer dan 318 kilogram (700 pond) wegen.

15. Nassautandbaars  

Nassautandbaarsen zijn rifvissen die voorkomen in de Golf van Mexico, het Caribisch gebied en langs de zuidoostkust van de VS. Vroeger waren ze een van de meest voorkomende en gemakkelijk te vangen vissen in de VS, maar hun populatie is snel afgenomen. Nassautandbaarsen worden in grote delen van hun leefgebied als commercieel uitgestorven beschouwd. Daarnaast hebben ze meer dan 59% afname in koraalbedekking ervaren in het Caribisch gebied.

IFAW werkt wereldwijd aan het verminderen van bedreigingen voor zeedieren, zoals geluidsoverlast in de oceaan, bijvangst, aanvaringen met schepen en klimaatverandering.