De redding van geliefd olifantenweesje Ndewa

Toen een uitgehongerde babyolifant zonder moeder of kudde rondzwierf in de buurt van een dorp in Zambia, wist de gemeenschap precies wat ze moest doen. Dit was niet de eerste keer dat ze een verweesd kalf vonden. Ze namen dan ook snel contact op met Game Rangers International (GRI), een van IFAW's partners, om het olifantje te komen redden. 

GRI's gemeenschapsranger Chrispine wist dat het hongerige olifantje wel eens in het nabijgelegen bos zou kunnen verdwijnen, waar het bijna onmogelijk zou zijn om haar te vinden. Chrispine vroeg daarom de gemeenschap in het dorp Chikumbi om het kalf veilig op zijn plaats te houden totdat GRI er zou zijn. Ze vroeg hen ook om een gat te graven om water in te doen, zodat het kalf kon drinken en in de modder kon baden. Dit is cruciaal voor olifanten om koel te blijven en hun huid te beschermen. 

De gemeenschap kwam in actie om het kwetsbare kalf te redden en noemde haar Okondewa, afgekort Ndewa. Dit betekent 'geliefd' in Chinyanja, de lokale taal. 

Een kalf in kritieke toestand 

Toen de rangers van GRI arriveerden, vonden ze Ndewa extreem vermagerd en verward. Ze schatten dat ze waarschijnlijk ongeveer twee jaar oud was, een leeftijd waarop olifanten kunnen grazen, maar nog steeds de melk van hun moeder nodig hebben voor eiwitten en vet. 

Het reddingsteam vond zaden van de vruchten masau en mbola in haar mest, dus ze had duidelijk overleefd door te grazen. Aan haar fragiele conditie te zien, had ze echter waarschijnlijk een maand geen melk gehad. Nog veel langer en ze had geen kans meer gehad op overleving. 

Het team laadde haar voorzichtig in een trailer die IFAW ter beschikking had gesteld en bracht de nacht door op het hoofdkwartier van het plaatselijke Department of National Parks and Wildlife. Ndewa's gesteldheid was zo kritiek dat ze haar niet meteen melk konden geven – daarvoor had ze het al te lang niet gehad. Om haar energie en hydratatie aan te vullen, gaven ze haar elektrolyten (voedingsstoffen) en het fruit waaraan ze gewend was geraakt. 

Daarna hebben ze haar gestabiliseerd om de volgende dag een reis van acht uur te maken naar de olifantenopvang in Lusaka (Lusaka Elephant Nursery). Hier rehabiliteren IFAW en GRI verweesde kalfjes met als doel ze uiteindelijk weer vrij te laten in het wild.

Waarom was Ndewa alleen? 

Het dorp Chikumbi ligt dichtbij de Zambezi-rivier, die grenst aan Zimbabwe en doorloopt in Mozambique. Olifanten steken hier regelmatig de rivier over. GRI zei: "Het is mogelijk dat dit jonge kalf gescheiden raakte van haar kudde tijdens een oversteek. Echter blijven stroperij en conflicten tussen mensen en wilde dieren een blijvende bedreiging in Rufunsa Game Management Area."

Stroperij is een groot probleem in grensgebieden, omdat criminelen olifanten kunnen doden voor hun ivoor en vervolgens kunnen vluchten naar een buurland. Het is tragisch dat wanneer moeders sterven, hun kalveren weinig kans hebben om te overleven, vooral als ze nog afhankelijk zijn van melk. "Dit is de 17e weesolifant die we uit dit gebied hebben gered," voegde GRI toe. 

Een van deze weesolifanten is Chikumbi (genoemd naar het dorp waar zowel zij als Ndewa zijn gevonden). Zij werd vorig jaar gered, slechts enkele dagen na de opening van de olifantenopvang in Lusaka. Chikumbi was een van de eerste olifanten die Ndewa verwelkomde in de olifantenopvang. 

De lange weg naar herstel 

Ndewa staat aan het begin van een lange weg naar herstel. In het wild zijn olifanten meestal tot hun zestiende afhankelijk van hun moeder. Verweesde olifanten moeten niet alleen leren overleven, maar ook sociale vaardigheden aanleren.  

Daarom duurt het gemiddeld twaalf jaar om een weesolifant te redden en te rehabiliteren. 

"Ndewa's overleving is alleen mogelijk met speciale voeding en non-stop toezicht en verzorging," zegt GRI. "Ze zal veel liefde nodig hebben om er bovenop te komen, want ze heeft een groot emotioneel trauma opgelopen doordat ze is achtergelaten en ze is er lichamelijk slecht aan toe door de uithongering. 

Gelukkig wordt ze in al deze levensbehoeften voorzien door het toegewijde team van Lusaka Elephant Nursery.  

Elke fles geeft meer hoop 

Een paar dagen na haar redding stuurde Shonagh Massie van GRI een update naar IFAW: "Ndewa doet het tot nu toe verrassend goed, gezien haar vreselijke toestand. Ze leert uit de fles te drinken en begint de verzorgers te associëren met geborgenheid. Ze slaapt goed, wat aantoont dat ze zich kan ontspannen in haar nieuwe omgeving. De verzorgers moeten haar wel vaak overeind helpen omdat ze nog erg zwak is.  

"Maar met elke fles krijgen we een beetje meer hoop."

Na een paar weken moedigden de verzorgers haar aan om de stal te verlaten en het omheinde gebied net buiten de stal te verkennen. Ze bleef erg alert en zocht troost bij de verzorgers. Ze leidden haar snel terug naar de stal zodat ze kon rusten op een plek waar ze zich veilig voelde.

Gedragsadviseur voor natuurbehoud Lisa Olivier zei: "Wezen die lange tijd alleen zijn geweest voordat ze werden gered, hebben een veel langere rehabilitatietijd nodig en moeten zowel fysiek als mentaal van veel dingen herstellen. 

Na een paar dagen alleen het verblijf te hebben verkend, was Ndewa er eindelijk klaar voor om de rest van de geredde weesolifanten te ontmoeten zonder beschutting tussen de stallen. Ze werd door Chikumbi en de anderen verwelkomd met nieuwsgierigheid en vriendelijk hechtingsgedrag.  

Ndewa's gezondheid is stabiel en ze wordt elke dag sterker. Haar wandelingen met de andere olifanten zijn een belangrijk onderdeel geworden van haar herstel en welzijn. 

Waarom Ndewa en elke andere olifant belangrijk zijn 

Voor bedreigde diersoorten zoals de Afrikaanse savanneolifant is elk individu cruciaal voor het voortbestaan van de soort. 

Olifanten zijn sleutelsoorten, wat betekent dat hele ecosystemen kunnen instorten als ze verdwijnen. 

Olifanten zoals Ndewa kunnen alleen overleven als ze veilige routes hebben om zich vrij door hun natuurlijke, gezonde leefgebieden te bewegen. Daarom heeft IFAW Room to Roam in het leven geroepen, een ambitieus en vooruitstrevend initiatief om olifanten en de bevolkingsgroepen waarmee ze het landschap en natuurlijke hulpbronnen delen, te beschermen.  

Ndewa, Chikumbi en de andere weesolifanten bij Lusaka Elephant Nursery zullen hopelijk op een dag terugkeren in het wild. Misschien krijgen ze dan zelf ook wel kalveren. IFAW's Room to Roam wil ervoor zorgen dat deze kalveren nooit het trauma hoeven te doorstaan dat Ndewa en Chikumbi hebben doorstaan. 

In plaats daarvan zullen ze een gezond, aaneengesloten landschap hebben waar ze vrij, veilig en gelukkig doorheen kunnen trekken.