Annabelle: de olifant die alle tegenslagen overwon

Annabelle werd in juli 2015 gered samen met haar lotgenoten Matabele en Kukurukura. Ze waren gevangen genomen om naar een buitenlandse dierentuin te worden gestuurd; iets dat sindsdien gelukkig niet meer gebeurt. 

Vanwege hun fysieke imperfecties wezen de dierentuinen deze drie olifanten af. Dit bleek een zegen te zijn – nu hebben deze dieren namelijk een tweede kans op een leven in het wild. 

Doordat de olifantjes bij hun moeder waren weggehaald, waren ze ernstig getraumatiseerd. Ze hadden nog een lange weg naar herstel voor de boeg. Zimbabwe National Parks and Wildlife (ZimParks) benaderde ons: zij geloofden dat de dieren bij Wild is Life de beste kans zouden hebben om te overleven en te groeien.  

Ernstige tegenslag 

Annabelle had voordat we haar redden al ernstige tegenslag gehad. Ze mist haar hele staart en de helft van haar slurf. We vermoeden dat dit is gebeurd toen ze nog een klein kalf was, door een aanval van leeuwen of hyena's. 

Vanaf de eerste keer dat we Annabelle zagen, merkten we dat ze een krachtig karakter had. Ze is wantrouwend tegenover vreemden, is erg loyaal aan haar kudde en verdedigt hen goed. Ze tolereert slecht gedrag van andere olifanten absoluut niet! Toen we de enorme schade aan haar slurf zagen, waren we echter erg bezorgd dat ze nooit in het wild zou kunnen overleven.

De slurf van een olifant bevat ongeveer 40.000 spieren, en is daarmee een van de meest veelzijdige en complexe lichaamsdelen van het dierenrijk. Ter vergelijking: het hele menselijk lichaam heeft maar 600 spieren. De slurf is een verlengstuk van de bovenlip en neus. Het heeft verschillende cruciale functies in het dagelijks leven van een olifant. Deze functies zijn onder andere: 

• Ademen: Olifanten ademen niet vaak door hun mond en gebruiken hun slurf als snorkel tijdens het zwemmen.
  
• Ruiken: Olifanten hebben een ongelooflijk reukvermogen. Ze hebben meer geursensoren dan elk ander zoogdier, en kunnen zelfs op kilometers afstand voedsel ruiken.
  
• Aanraken en voelen: De slurf is zeer gevoelig, en wordt gebruikt voor sociale binding en het onderzoeken van voorwerpen.
  
• Objecten vastpakken en verplaatsen: Olifanten kunnen met hun slurf voedsel oprapen, takken breken en zelfs gereedschap gebruiken, zoals een stok om zichzelf te krabben.
  
• Water drinken en sproeien: Er kan 8 tot 12 liter water in een slurf, dat de olifant vervolgens in zijn mond spuit om te drinken of over zijn lichaam sproeit om af te koelen.
  
• Communiceren: Olifanten uiten hun emoties door middel van slurfgebaren; ze doen de slurf bijvoorbeeld omhoog als ze nieuwsgierig zijn, ze strelen een kalf ermee of wikkelen het om de slurf van een andere olifant uit genegenheid.
  
• Verdedigen en aanvallen: De slurf kan tegen bedreigingen worden gebruikt door te duwen, slaan en zelfs voorwerpen te gooien.
  
• Stof- en modderbaden: Olifanten kunnen met hun slurf stof of modder over hun lichaam strooien, waardoor ze zich beschermen tegen de zon en insecten.

Omdat de slurf zo complex is, heeft een olifantenkalf jaren nodig om te leren hoe het zijn slurf op de juiste manier moet beheersen. Babyolifantjes hebben vaak moeite met hun coördinatie en zwaaien op een hilarische manier hun slurf rond – het is net ingebouwd speelgoed.

De verwachtingen overtreffen 

Tot onze verbazing liet Annabelle al op zeer jonge leeftijd zien dat ze buitengewoon goed kon leren. Ze kon voorzichtig een sinaasappel op haar voet manoeuvreren en vervolgens haar voet naar haar mond tillen om hem op te eten. Haar gevoel voor evenwicht was verbazingwekkend – en haar trek in sinaasappels was onverzadigbaar! 

Uiteindelijk leerde Annabelle hoe ze gras in haar mond kon stoppen: ze pakt een kluit gras vast en trapt er tegenaan om het te verscheuren. Ze gebruikt altijd haar linkervoet hiervoor.  

Annabelle leerde al snel om haar slurf als wapen te gebruiken. Als een van ons haar niet aanstond, gaf ze een klap naar boven, met een bloedneus als gevolg. Die slurf heeft veel kracht! 

Ze ontwikkelde ook een uniek systeem van aanraking en communicatie. Hoewel ze andere olifanten kopieerde in hun visuele signalen, hield ze er niet van dat haar slurf door een andere olifant werd omwikkeld. Ze voelde zich er kwetsbaar door.  

Ze had zeker iets wat ik zou omschrijven als een stoornis van de lichaamsbeleving: ze was zeer ontevreden over haar eigen lichaam. Als gevolg daarvan kon ze soms erg boos en ongeduldig zijn, en een macht om rekening mee te houden.  

Het enige dat ze nog steeds niet kan, is grote hoeveelheden blokjes met eten in haar mond stoppen. Elke ochtend en elke avond staat een van de verzorgers van Panda Masuie met Annabelle bij de poort en stopt de blokjes fysiek in haar mond. Het is vaak een fijn contactmoment voor haar en haar verzorgers, maar o wee als iemand die ze niet kent in de buurt van haar eten komt! Dan wordt die slurf een wapen van nucleaire omvang! 

Medeleven en leiderschap

Annabelle toont een enorm gevoel van medeleven voor andere olifanten die ook een handicap hebben. Nora bijvoorbeeld, die gedeeltelijk blind is. Annabelle wijkt niet van haar zijde en leidt Nora geduldig door de bush. Ze wacht altijd op haar en laat haar nooit alleen. Ze slapen samen, ze moederen samen en ze eten samen. Het is een prachtige relatie van gelijkgestemde zielen.  

Annabelle is ook bijzonder lief geweest voor Moyo, een andere vrouwelijke olifant die verwondingen heeft opgelopen. Ze kan echter ook ongelooflijk fel en beschermend zijn als dat nodig is.

In 2018 werd Annabelle samen met vijf andere olifanten overgeplaatst naar Panda Masuie Forest Reserve. Hoewel ze niet het oudste lid van de kudde is, is ze zeer zeker de leider van alle olifanten in Panda Masuie.

Een symbool van hoop voor haar soort

Annabelle's avontuur als moeder

Na Summer's geboorte had Annabelle de eerste dagen moeite om haar te voeden. Het Panda Masuie-team hielp haar rustig en geduldig. In het begin moest Annabelle handmatig worden gemolken om Summer met een fles te voeden.

Uiteindelijk begon Summer toch zelf van Annabelle te drinken. Het gaat ontzettend goed met haar. Annabelle is dol op haar baby, maar vindt het ook fijn dat een 'tante' op de jongen let terwijl zij bezig is met voeden. 

Annabelle is een toonbeeld van hoop en doorzettingsvermogen. Ze heeft vreselijke fysieke en emotionele trauma's in haar leven overwonnen. Ze is hersteld, heeft nieuwe vaardigheden geleerd en het gaat heel goed met haar. 

We bewonderen en respecteren Annabelle allemaal. Ze is krachtig en liefdevol, sterk en vriendelijk. Ze is een heel belangrijk onderdeel van de kudde en zal nog tientallen jaren een geweldige leider en een ongelooflijk individu blijven. 

Annabelle heeft ons geleerd dat niet alles is verloren als de situatie er slecht en onmogelijk uitziet. We kunnen nog veel van olifanten leren. 

Donatiedag voor Olifanten 2025

Wat als de hele wereld 24 uur lang samenkomt om onze steun te betuigen aan een van de meest iconische en bedreigde dieren ter wereld? Daarvoor is de Donatiedag voor Olifanten.

Steun IFAW op 15 april om versnipperde leefgebieden te herstellen en weer te verbinden, om conflicten tussen mensen en olifanten te voorkomen, en om de biodiversiteit te behouden die zo belangrijk is voor dieren, mensen en de planeet.