Alleen een gezamenlijke inspanning kan olifanten redden en gemeenschappen beschermen tegen klimaatverandering

Ongeveer 648 miljoen mensen wereldwijd moeten rondkomen van minder dan 2,15 dollar per dag. Deze mensen staan vaak in directe competitie met wilde dieren voor toegang tot land, voedsel, water en andere afnemende natuurlijke bronnen. Dit conflict intensiveert doordat stijgende temperaturen en verschuivende regenpatronen deze bronnen nog schaarser maken.

Deze schaarste maakt dat veel kwetsbare individuen zich steeds verder in de natuur wagen om basisbehoeften zoals water, voedsel en brandhout te verkrijgen, noodzakelijk voor hun overleving.

Tegelijkertijd raken de leefgebieden en trekpaden van bedreigde en ernstig bedreigde diersoorten, zoals olifanten, gefragmenteerd door de aanleg van nieuwe boerderijen, dorpen, steden en infrastructuur.

Als grote herbivoren consumeren olifanten dagelijks tot 160 kilogram voedsel en drinken ze tot 190 liter water. Dit vereist dat ze over grote gebieden zwerven, wat soms leidt tot conflicten met mensen. De meest voorkomende problemen zijn het verorberen van gewassen en beschadigingen aan eigendommen, maar ontmoetingen kunnen escaleren wanneer olifanten zich verdedigen, soms met ernstig letsel of zelfs dodelijke afloop voor mensen tot gevolg.

Door conflicten zetten sommige gemeenschappen hekken op die het migratiegebied van olifanten opsplitsen, of ze nemen vergeldingsacties en doden de dieren.

Alle drie de overgebleven olifantensoorten zijn geclassificeerd als bedreigd op de IUCN Red List of Threatened Species, met afnemende populaties. Dit baart grote zorgen omdat olifanten sleutelsoorten zijn die vitaal zijn voor de overleving van andere soorten binnen hun ecosysteem. Het uitsterven van olifanten zou daarom niet alleen tragisch zijn voor de soort zelf, maar zou ook tot de ineenstorting van hele ecosystemen kunnen leiden.

Daarom vormen mens-wildconflicten, naast het verdwijnen van leefgebieden, een van de grootste risico's voor natuurbehoud.

Wat de oplossing is... en wat het niet is 

Het is cruciaal om te erkennen dat de uitdagingen waarmee zowel gemeenschappen als wilde dieren kampen diep verweven zijn; het aanpakken van het ene probleem kan niet zonder het andere te overwegen. Bescherming van de biodiversiteit en het welzijn van mensen vraagt om het stimuleren van harmonieus samenleven. Dit vereist een aanpak die zowel de natuurlijke ecosystemen als de menselijke belangen respecteert en waardeert.

We hebben waargenomen dat natuurbehoud en ontwikkelingsinitiatieven die los van elkaar opereren tot problemen kunnen leiden. Dit wordt duidelijk wanneer waterbronnen worden aangelegd zonder overleg met lokale dierenexperts, die bekend zijn met de migratiepatronen van de fauna. Dergelijke waterpunten kunnen door wilde dieren verwoest worden, of lokale gemeenschappen vermijden ze, omdat het gebruik ervan gevaarlijke ontmoetingen met bijvoorbeeld olifanten of leeuwen kan opleveren.

Als natuurbeschermers erkennen we dat ons succes gekoppeld is aan een veiliger bestaan voor gemeenschappen die naast wilde dieren wonen. Vandaar dat we investeren in, of ons committeren aan, ontwikkelingsinitiatieven die misschien niet meteen duidelijk verbonden lijken met natuurbehoud.

Hoewel organisaties zoals IFAW zich inzetten voor geïntegreerde programma's om complexe vraagstukken aan te pakken, is het belangrijk om verschillende redenen onze expertise niet te buiten te gaan.

Ten eerste kan het uitbreiden van onze missie buiten onze kerngebieden onze middelen afleiden en onze effectiviteit op die gebieden ondermijnen, omdat we dan tijd, energie en geld moeten steken in het opdoen van kennis en vaardigheden die andere organisaties reeds bezitten.

Ten tweede lopen we het risico financiering weg te halen bij organisaties die reeds de benodigde kennis en vaardigheden hebben, en die daardoor mogelijk effectiever kunnen zijn.

Tot slot lopen onze ontwikkelingsprojecten het risico te mislukken of klein te blijven, omdat we niet beschikken over de kennis, vaardigheden of duurzame financiering om verandering op blijvende schaal te creëren.

Kortom, ons werk kruist nu dat van andere organisaties in plaats van ernaast te lopen, maar we behalen nog steeds niet de verandering in omvang en tempo die vereist is voor de uitdagingen waar we gezamenlijk voor staan.

Voor mij is dit cruciaal: het IFAW behaalt uitstekende resultaten in samenwerking met lokale gemeenschappen. We schakelen de benodigde experts in en onderhouden een nauwe band met gemeenschapsleiders. Echter, onze projecten zijn begrensd tot die gemeenschappen waarmee we direct samenwerken. De triomfen die we in natuurbeschermingsgebieden samen met gemeenschappen bereiken, kunnen als voorbeeld dienen en uitgebreid worden naar andere gemeenschappen die soortgelijke uitdagingen kennen. Dit vereist echter de juiste partners en financiers die in staat zijn tot dergelijke grootschalige, holistische programma's.

Onze beste kans om zowel kwetsbare menselijke gemeenschappen als bedreigde dieren te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering ligt in de samenwerking tussen specialisten in natuurbescherming en gemeenschapsontwikkeling, in plaats van afzonderlijk of in concurrentie met elkaar te werken.

De essentiële rol van financiers 

We staan voor uitdagingen die financiers vereisen die buiten de conventionele kaders denken, risico's van falen durven te nemen en bereid zijn te investeren in ingewikkelde, langlopende programma's waarbij meerdere organisaties betrokken zijn.

IFAW heeft een grootse visie, een enorme kennis van natuurbehoud en landgebruik en een uitstekende staat van dienst op het gebied van maatschappelijke betrokkenheid bij natuurbehoud.

We vragen overheden, financiers en ontwikkelingsorganisaties om ons en onze expertise op te nemen in hun programma's, zodat we ons collectieve werk kunnen uitbreiden.

We hebben ook financiers en deskundigen op het gebied van gemeenschapsbetrokkenheid nodig om met ons samen te werken aan Room to Roam - een nieuwe en visionaire benadering van natuurbehoud in Afrika, waarbij olifanten en mensen het voortouw nemen.

Als we de uitdagingen van klimaatverandering voor al onze gemeenschappen willen aanpakken, moeten we doortastend zijn in onze partnerschappen en scherp in onze focus. We staan niet alleen open voor samenwerking met partners uit andere sectoren - we willen het ook graag.

Omdat we kwetsbare dieren en mensen alleen kunnen beschermen tegen klimaatverandering als financiers, natuurbeschermers en ontwikkelingsorganisaties moediger worden in hun partnerschappen.