10 fascinerende weetjes over leeuwen

In dit artikel delen we onze favoriete feiten over leeuwen en waarom ze onze hulp nodig hebben. 

10 fascinerende weetjes over leeuwen

Van hun krachtige gebrul tot hun verrassende vermogen om in bomen te klimmen, leeuwen zijn echt unieke dieren. Lees hier meer over leeuwen. 

1. Het gebrul van een leeuw kan acht kilometer ver worden gehoord 

Het wordt niet voor niets brullen genoemd. Het gebrul van een leeuw is het luidst van alle grote katachtigen. Het is zo luid dat het tot op acht kilometer afstand te horen is. De oorverdovende brul kan wel 114 decibel bereiken – dat is luider dan een kettingzaag. 

Leeuwen kunnen zo hard brullen dankzij hun gespecialiseerde strottenhoofd en stembanden, die vierkant en plat zijn, in tegenstelling tot de driehoekige vorm bij andere dieren. Lucht gaat gemakkelijker door hun keel, wat resulteert in een luidere en diepere brul. 

Leeuwen gebruiken hun gebrul om te communiceren met andere leden van hun troep (zelfs als die kilometers ver weg zijn), om hun territorium af te bakenen en om rivalen of potentiële bedreigingen die te dichtbij komen te intimideren. 

2. Niet alle leeuwen leven in Afrika

Leeuwen worden meestal geassocieerd met Afrika, maar er leeft een kleine populatie leeuwen in Azië. Deze ondersoort staat bekend als de Perzische, Indische of Aziatische leeuw en komt voornamelijk voor in het Indiase Gir Forest. De leeuwen zijn iets kleiner dan hun Afrikaanse soortgenoten en hebben een kenmerkende huidplooi die in de lengterichting van hun buik loopt. 

Aziatische leeuwen leven in dichte bossen, niet op open savannes. Ze hebben zich aan deze andere omgeving aangepast. Ze leven meestal in kleinere groepen, vaak met maar twee of drie vrouwtjes. Dit in tegenstelling tot de grotere groepen in Afrika. 

Vroeger leefden Aziatische leeuwen in een uitgestrekt gebied van het Midden-Oosten tot India. Tegenwoordig leven er in totaal nog maar ongeveer 350 Aziatische leeuwen in het wild, wat hen een ernstig bedreigde diersoort maakt. Inspanningen voor zijn behoud zijn in India cruciaal geweest voor de bescherming van deze leeuwen. De populatie herstelt zich langzaam.

3. Elk jaar worden honderden leeuwen gestroopt 

Menselijke vervolging is een van de belangrijkste oorzaken van de enorme afname van leeuwenpopulaties in de afgelopen decennia. Er zijn regels en voorschriften gekomen om leeuwen te beschermen, maar ondanks dat worden er elk jaar toch honderden leeuwen gestroopt. Hoewel de exacte cijfers moeilijk te achterhalen zijn – omdat veel stroperij onopgemerkt plaatsvindt – schatten natuurbeschermers dat er elk jaar ongeveer 600 leeuwen door mensen worden gedood. 

Dit heeft niet alleen verwoestende gevolgen voor de leeuwenpopulaties, maar ook voor hun leefomgeving en voor het gehele ecosysteem. Leeuwen helpen de populaties van herbivore dieren, zoals zebra's en gnoes, onder controle te houden, en voorkomen daarmee overbegrazing en aantasting van het ecosysteem. Door de vegetatie te behouden, en daarbij ook de koolstof die het opneemt, spelen leeuwen een rol in het tegengaan van klimaatverandering.

4. Oegandese leeuwen kunnen uitstekend in bomen klimmen

We weten dat kleinere katten graag in bomen klimmen, maar wist je dat leeuwen dit ook kunnen? Hoewel alle leeuwen boomstammen beklimmen en op dikke takken hangen, is de Oegandese leeuw hier extra goed in. 

Leeuwen in Queen Elizabeth National Park in Uganda worden regelmatig hoog in het bladerdek van grote vijgenbomen en acacia's gezien. Dit is een indrukwekkende prestatie voor een katachtige die wel 230 kilogram kan wegen. Men denkt dat dit gedrag hen helpt ontsnappen aan de hitte die midden op de dag van de hete grond afstraalt. Het geeft hen ook een uitstekend uitkijkpunt om hun territorium en mogelijke prooien in de gaten te houden. 

5. In Europa leefden ooit leeuwen

Het is misschien moeilijk te geloven, maar wetenschappers hebben definitief bewijs gevonden dat leeuwenpopulaties ooit zo uitgestrekt waren dat ze tot in het noorden van Europa leefden. 

Het bewijs toont aan dat er in Zuid-Europa tot ongeveer de vierde of derde eeuw voor Christus leeuwen leefden. Het feit dat er zoveel verwijzingen naar leeuwen zijn in klassieke Europese literatuur, kunst en andere verslagen, wijst op de aanwezigheid van Europese leeuwen, zelfs voordat wetenschappers fossielen vonden van deze inmiddels uitgestorven dieren. 

In tegenstelling tot de leeuwen die we vandaag de dag kennen, waren deze vroegere leeuwen aangepast aan het koudere klimaat van de ijstijd. Fossielen en grotschilderingen suggereren dat ze groter waren dan moderne leeuwen, met een stevigere bouw. Waarschijnlijk zijn ze door de mens tot uitsterven toe opgejaagd.

6. Leeuwen worden geboren met vlekken 

Bij de geboorte hebben leeuwen niet de effen bruine kleur van volwassen leeuwen. Leeuwenwelpen hebben vlekken en rozetten. Dit is een interessante aanpassingstechniek die deze kwetsbare jonge dieren helpt om in hun omgeving op te gaan en roofdieren te vermijden. Naarmate de welpen ouder worden, vervagen de vlekken geleidelijk. Sommige volwassen leeuwen behouden lichte vlekken op hun poten of buik.

Volwassen leeuwen hebben meestal een korte vacht, die sterk in kleur kan variëren, van vaalgeel tot zilvergrijs en van oranjebruin tot donkerbruin. Mannetjes ontwikkelen vaak manen, variërend van lichtbruin tot zwart, en alle leeuwen hebben een pluk aan het einde van hun staart die donkerder is dan hun vacht. 

7. Niet alle leeuwen hebben manen

Manen zijn misschien een iconisch kenmerk van leeuwen, maar niet alle leeuwen hebben manen. De aan- of afwezigheid van manen heeft te maken met genen en aanpassingen aan de omgeving. Stress of een daling van testosteron kan ervoor zorgen dat een verder gezonde mannetjesleeuw zijn manen verliest, net als haaruitval bij mensen. 

Er is ook een populatie mannetjesleeuwen in Tsavo, Kenia, die nooit manen ontwikkelen. Dit is een evolutionaire aanpassing aan hun omgeving. Sommige wetenschappers zijn van mening dat manen gerelateerd zijn aan het klimaat en het reguleren van de temperatuur: een dikke bos manen kan warmteverlies tegengaan en is dus meer nodig in koelere gebieden. Een andere opvatting is dat de leeuwen van Tsavo zich misschien zo hebben aangepast om zich beter te kunnen bewegen door de doornachtige vegetatie in het gebied.

8. Leeuwen zijn de enige katachtigen die in groepen leven 

Van alle grote katachtigen zijn leeuwen de enige die in sociale groepen leven.

Een groep bestaat meestal uit vrouwtjes die familie van elkaar zijn, hun nakomelingen, en een klein aantal volwassen mannetjes. Dit zijn meestal broers of naaste familieleden, die de groep helpen verdedigen. De grootte van een groep kan variëren van een paar leeuwen tot meer dan 40 leeuwen, afhankelijk van de beschikbaarheid van natuurlijke bronnen.

Leeuwinnen vormen de kern van de groep, zijn de voornaamste jagers en zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van de welpen. De mannetjes bieden bescherming tegen bedreigingen van buitenaf, zoals andere leeuwen of roofdieren zoals hyena's. Ook helpen ze bij het beveiligen en verdedigen van het territorium van de groep.

Het leven in een groep biedt leeuwen verschillende voordelen, waardoor ze hun status als toproofdier behouden. In een groep kunnen ze efficiënter jagen en grotere prooien zoals buffels of zebra's vangen die individueel moeilijk te vangen zouden zijn. Een groep biedt ook bescherming voor welpen en zorgt voor gedeelde verantwoordelijkheden. 

9. Leeuwen zijn vaak slachtoffer van wildlife crime

Tragisch genoeg zijn leeuwen vaak slachtoffer van wildlife-criminaliteit, en worden ze gestroopt door trofeejagers. De huid, tanden, botten en klauwen van leeuwen worden gebruikt als ingrediënten in de traditionele geneeskunde, waardoor ze zeer winstgevend zijn op de zwarte markt. 

Lichaamsdelen van leeuwen worden voor aanzienlijke bedragen verkocht. Tanden en klauwen worden vaak verwerkt tot sieraden en ornamenten, terwijl de botten tot poeder worden vermalen of in drankjes worden gebruikt. Deze illegale handel bedreigt niet alleen de leeuwenpopulaties zelf, maar verstoort ook de ecosystemen waarin ze een cruciale rol spelen. Er wordt hard aan gewerkt om dit probleem aan te pakken, maar er worden elk jaar nog steeds meer dan 600 leeuwen door jagers gedood. 

10. Leeuwen eten maar twee keer per week 

Gemiddeld eten volwassen leeuwinnen ongeveer vijf kilo vlees per dag, terwijl volwassen mannetjes ongeveer acht kilo of meer nodig hebben. Ze eten bijna nooit dagelijks. In plaats daarvan eten ze tot 50 kilogram in één keer, en jagen ze drie tot vier dagen later opnieuw.

Leeuwinnen jagen op grote herbivoren zoals zebra's en gnoes, die de hele groep kunnen voeden, en soms op kleinere dieren zoals muizen, vogels, hazen en hagedissen. Ze laten hun prooi in een hinderlaag lopen en spreiden zich uit in een halve cirkel om de kans te vergroten dat ze de prooi vangen als deze probeert te ontsnappen. Het zicht van een leeuw is zes keer gevoeliger voor licht dan dat van een mens. Hierdoor kunnen ze uitstekend 's nachts jagen. 

Help mee om leeuwen en andere dieren over de hele wereld te steunen.