hoe verder na COVID-19, lees nu het nieuwe rapport van ifaw

COVID-19 heeft vreselijke gevolgen voor de hele wereld. Maar het coronavirus sluit aan in een lange rij van infectieziekten die van dieren op mensen zijn overgaan (zogenaamde zoönoses). Andere verschrikkelijke ziekten (zoals SARS, HIV, ebola en vogelgriep, om er maar een paar te noemen) hebben in de loop van de geschiedenis veel leed veroorzaakt in de samenleving.

Het nieuwe rapport van IFAW Beyond COVID-19: Preserving Human Health by Reinventing our Relationship with Wildlife, gaat in op zoönoses. Dit zijn geen nieuwe infectieziekten, maar de verspreiding ervan onder de bevolking is in de loop der tijd enorm toegenomen. Waarom? Globalisering is een belangrijke reden, omdat ziekten zich hierdoor snel over de hele wereld verspreiden. Maar de belangrijkste reden is onze relatie met wilde dieren en het milieu, daardoor zitten we nu in deze precaire situatie.

Nog nooit in de geschiedenis was er zo'n continu en wijdverbreid contact tussen mensen en wilde dieren. Bij langdurig contact is er een zeer groot risico dat ziekten overspringen op mensen. De handel in wilde dieren voor vlees, huisdieren, medicijnen en zelfs nutteloze snuisterijen is een industrie op zich geworden. Zowel door de legale als de illegale handel in levende en dode wilde dieren komen wereldwijd veel mensen regelmatig in nauw, fysiek contact met wilde dieren - veel te nauw contact. En uiteindelijk doet dit mensen meer kwaad dan goed.

Het goede nieuws is dat wij niet alleen de mogelijkheden hebben om de kans op een nieuwe zoönose te verminderen, maar ook om het milieu en uiteindelijk de gezondheid van de mens te verbeteren. Maar hoe?

Allereerst moet wij belangrijke stappen zetten om de handel in wilde dieren tegen te gaan. Dit betekent dat de vraag naar huisdieren, medicijnen, vlees en zelfs snuisterijen moet afnemen, dat alle levende dierenmarkten gesloten moeten worden en dat illegale handel veel effectiever moet worden gesanctioneerd. 

Ten tweede moeten we gezonde habitats en wilde dierenpopulaties beschermen. Hiervan is aangetoond dat die het menselijk welzijn in hoge mate bevorderen. Het is wetenschappelijk aangetoond dat de aanwezigheid van natuurgebieden bij mensen tot een lagere bloeddruk, minder stress en sneller herstel leidt. Een cultuur of beschaving is niet gezond als er geen gezonde habitats zijn, en dat kan om kleinere natuurstroken gaan of om grotere stukken land. En een gezonde habitat trekt een gezonde populatie van wilde dieren aan. Helaas vernietigen wij habitats en de bijbehorende biodiversiteit nu sneller dan op enig ander moment in de geschiedenis. Wat wij moeten doen is investeren in behoud van habitats en daarmee in behoud van een rijke biodiversiteit van wilde dieren.

Tot slot moeten wij potentiële risicogebieden van ziekteoverdracht beter monitoren. Als wij alert zijn op ziekteoverdracht en gericht financiële middelen inzetten, is het mogelijker om sneller te reageren op potentiële zoönose-uitbraken.

Nu is het moment om onze aandacht te richten op het voorkomen van de volgende pandemie. Met deze drieledige aanpak (terugdringen van de handel in wilde dieren, bescherming van habitats van wilde dieren en van biodiversiteit, en beter toezicht op ziekten) beschermen wij niet alleen de natuur, maar ook onszelf.

In korte tijd hebben wij gezien wat één zoönose al aanricht bij mensen. COVID-19 heeft directe gevolgen voor onze gezondheid en economie, heeft een verwoestende uitwerking op mensen persoonlijk en op de maatschappij als geheel en treft gemarginaliseerde groepen helaas nog harder. Onze permanente neiging om natuurlijke grenzen te overschrijden zonder rekening te houden met ecologische gevolgen is een van de factoren die hebben geleid tot COVID-19. Als wij er echter voor kiezen om eindelijk te leren van onze fouten en de negatieve relatie die wij nu hebben met onze omgeving te veranderen (door te erkennen dat er natuurlijke grenzen zijn en op te treden als rentmeesters in plaats van exploitanten) zullen wij de vruchten hiervan plukken en een toekomst mogelijk maken waarin mensen en dieren samen in balans zijn.

-Mark Hofberg, Campaigns Officer