Welke dieren worden het oudst?

Glassponzen worden beschouwd als de oudste dieren op aarde, en dat zijn ze op grote afstand van de nummer twee! Wetenschappers schatten dat glassponzen meer dan 10.000 jaar kunnen leven, mogelijk tot 15.000 jaar. Eén glasspons die onderzoekers hebben waargenomen in de Ross Sea, een baai van Antarctica, wordt beschouwd als het oudste levende dier op aarde. Wetenschappers hebben ook een skelet van een glasspons ontdekt in de Oost-Chinese Zee dat volgens hen 11.000 jaar heeft geleefd. Deze dieren zijn zo oud dat ze tijdens de laatste ijstijd al in leven zouden kunnen zijn geweest.

Hoewel sponzen vaak worden gezien als rotsen of planten, behoren ze tot het dierenrijk. De glasspons, een sponssoort met een groot, complex, glasachtig skelet, leeft vastgehecht aan harde oppervlakken. Hij filtert water om bacteriën en plankton te consumeren. De lichaamsstructuur van glassponzen biedt een leefomgeving voor andere diersoorten, zoals kleine schaaldieren.

Zwarte koralen

Koralen staan bekend om hun felle kleuren en prachtige, rotsachtige formaties. Koralen behoren tot de langst levende dieren op aarde: sommige koraalsoorten kunnen wel 5.000 jaar oud worden. Twee van de oudste soorten leven in de diepe Stille Oceaan bij Hawaï, Verenigde Staten (VS). Een Savalia savaglia (‘gouden’ koraal) werd geschat op een leeftijd van ongeveer 2.740 jaar, en een zwart koraal (of doornkoraal, Antipatharia), was naar schatting ongeveer 4.270 jaar oud. Dit betekent dat hij al leefde tijdens het Oude Koninkrijk van het oude Egypte. Zwarte koralen van het geslacht Leiopathes staan nu bekend als de langst levende koralen ter wereld.

Spons Xestospongia muta

Op nummer drie van de oudste dieren ter wereld staat nog een zeespons: Xestospongia muta. Dit dier leeft in de Caribische Zee. Onderzoekers schatten dat sommige exemplaren die zijn gevonden bij Key Largo, Florida, VS, meer dan 2.300 jaar oud kunnen zijn, wat betekent dat ze hun leven begonnen in de tijd van het Romeinse Rijk. Deze soort wordt ook wel de ‘cipres van het rif' genoemd vanwege zijn grote omvang en lange levensduur. Het is ook een belangrijk organisme voor het vergroten van de diversiteit van het leefgebied en het filteren van zeewater in zijn ecosysteem.

Groenlandse haai

Groenlandse haaien worden het oudst van alle gewervelde dieren ter wereld. De oudste bekende individuen die door wetenschappers zijn geregistreerd zijn ongeveer 400 jaar oud. Er is echter een grote foutmarge, wat het mogelijk maakt dat ze zelfs meer dan 500 jaar oud worden. Onderzoekers denken dat het leven in de koude wateren van de Noord-Atlantische en Arctische Oceaan waarschijnlijk helpt om de stofwisseling en biochemische activiteit van deze haaien te vertragen, waardoor hun levensduur wordt verlengd. Men denkt dat vrouwelijke Groenlandse haaien zich pas voort kunnen planten als ze 156 zijn.

Schildpadden 

Schildpadden staan bekend als een van de langst levende diersoorten op aarde. Een van de soorten schilpadden die heel oud wordt is de seychellenreuzenschildpad, die ook een van de grootste schildpaddensoorten is. Deze reptielen, die voorkomen op de Seychellen, kunnen over het algemeen tot 150 jaar oud worden. Ze wegen tot 250 kilogram. Eén seychellenreuzenschildpad die leefde in gevangenschap in India werd geschat op 250 jaar oud. Deze schildpad, Addawaita genaamd, stierf in 2006.

Een andere seychellenreuzenschildpad, Jonathan, is naar verluidt ongeveer 191 jaar oud en is mogelijk het oudste landdier ter wereld. Jonathan wordt momenteel verzorgd door een dierenarts op het eiland Sint Helena, in het zuiden van de Atlantische Oceaan.

De ernstig bedreigde stralenschildpad is nog zo'n soort die ongelooflijk oud kan worden. Deze schildpadden komen voor op Madagaskar en kunnen in het wild tot ongeveer 50 jaar oud worden. Eén individu in gevangenschap zou echter 188 jaar oud zijn geworden. Deze schildpad, Tu'i Malila genaamd, stierf in 1966 in het koninklijk paleis in Tonga en zou zijn geboren in 1777.

Een van de beroemdste schildpadden ter wereld was Harriet, een galapagosreuzenschildpad die waarschijnlijk rond 1830 werd geboren. Ze werd door Charles Darwin in gevangenschap gehouden. Harriet bracht een groot deel van haar leven door in Australië en stierf in 2006 in de Australia Zoo. Ze werd meer dan 175 jaar oud.

Helaas worden veel schildpadsoorten bedreigd door menselijke activiteiten en verstoringen. Veel schildpadden worden gestroopt voor consumptie of voor de handel in exotische huisdieren. IFAW werkt aan het bestrijden van wildlife-criminaliteit en het beschermen van dieren zoals schildpadden.

Noordkromp

Noordkrompen zijn schelpdieren, en komen voor in de Noord-Atlantische Oceaan, van Newfoundland, Canada, tot North Carolina, VS. Noordkrompen worden meestal meer dan 100 jaar oud, en kunnen zelfs 225 jaar oud worden. Ze groeien heel langzaam en zijn geslachtsrijp vanaf 6-jarige leeftijd. De dieren worden commercieel gekweekt voor menselijke consumptie.

Groenlandse walvis

Groenlandse walvissen leven in de ijskoude wateren van de Arctische en subarctische oceaan. Ze worden beschouwd als de langst levende walvissen; dit betekent dat ze ook de langst levende zoogdieren ter wereld zijn. Deze walvissen kunnen meer dan 200 jaar oud worden en zijn pas geslachtsrijp vanaf hun 25e.

Hoewel Groenlandse walvissen vandaag de dag niet officieel bedreigd zijn, is hun populatie wel uitgedund door de commerciële jacht en hebben ze te maken met vistuig waarin ze verstrikt raken. Het smelten van zee-ijs kan ook een bedreiging vormen, omdat het Noordpoolgebied hierdoor toegankelijker wordt voor scheepvaart. Groenlandse walvissen worden beschermd door CITES, de Amerikaanse Endangered Species Act en de Amerikaanse Marine Mammal Protection Act.

Roodbaars Sebastes aleutianus

Sebastes aleutianus is een diepzeevis, behoort tot de roodbaarzen, en komt voor in het noordelijke deel van de Stille Oceaan. De vissen kunnen meer dan 200 jaar oud worden. Ze zijn uniek in hun familie, want veel andere roodbaarzen kunnen maar 11 jaar oud worden. Onderzoekers hebben ontdekt dat deze vissen over het algemeen op 25-jarige leeftijd beginnen met voortplanten en dat ze meer en sterkere jongen produceren naarmate ze ouder worden.

Kreeft

Het is moeilijk om de leeftijd van kreeften te bepalen, omdat ze niet veel bewijs achterlaten als ze hun schelp afwerpen. Onderzoekers denken echter dat Amerikaanse kreeften wel 100 jaar oud kunnen worden. Europese kreeften leven misschien iets korter, want de oudste Europese kreeft was naar verluidt 72 jaar oud. Een bijzonder oude Amerikaanse kreeft, George genaamd, werd in 2009 gevangen. Op basis van zijn gewicht zou hij ongeveer 140 jaar oud kunnen zijn. Na ongeveer 10 dagen in een waterbak van een restaurant te hebben geleefd, werd George weer vrijgelaten in de oceaan in de staat Maine.

Brughagedis

Brughagedissen, of tuatara's, groeien het langzaamst van alle reptielen en ze kunnen wel 100 jaar oud worden. Deze hagedisachtige dieren zijn de grootste reptielen in Nieuw-Zeeland en de enige nog levende leden van de orde Rhynchocephalia. Ze worden wel eens 'levende fossielen' genoemd omdat ze geen levende verwanten hebben. Mannelijke brughagedissen hebben scherpe stekels over hun rug lopen, die ze gebruiken om partners aan te trekken en zich te verdedigen tegen andere mannetjes.

Kaketoes

De officieel bevestigde oudste vogel in gevangenschap was een incakaketoe met de naam Cookie. Ze werd 83 jaar oud en leefde in de Brookfield Zoo in Chicago, VS. Een andere beroemde kaketoe, grote geelkuifkaketoe Cocky Bennett, zou 119 jaar hebben geleefd, maar zijn leeftijd is niet officieel bevestigd. Over het algemeen worden grote geelkuifkaketoes in het wild 40 jaar oud. Andere kaketoesoorten kunnen ouder worden dan dat.

In gevangenschap kunnen kaketoes over het algemeen 60 tot 70 jaar oud worden, wat het moeilijk maakt om hen langdurig te verzorgen. Helaas heeft dit de stroperij van kaketoes voor de handel in exotische huisdieren niet tegengehouden.

Albatros

De oudste in het wild levende vogel is Wisdom, een vrouwelijke laysanalbatros. Zij wordt ongeveer 72 of 73 jaar oud geschat. Ze werd in december 2023 nog in gezonde staat gezien op de Midway-eilanden, VS, in de Stille Oceaan. Onderzoekers gaven haar voor het eerst een ‘tag’ in 1956. Ze is naar schatting rond 1951 uit het ei gekropen.

Het is lastig om te achterhalen hoe oud vogels zijn, omdat ze niet dezelfde tekenen van veroudering vertonen als andere dieren. Als vogels eenmaal hun volwassen verenkleed hebben, blijven ze er de rest van hun leven hetzelfde uitzien, tenzij ze ziek worden of gewond raken. Het zal je misschien verbazen dat veel vogels net zo lang kunnen leven als de gemiddelde mens. Raven kunnen 69 jaar oud worden en veel papegaaien worden wel 60, 70 of 80 jaar oud. 

Olifanten

Als een van de grootste dieren op aarde is het niet verwonderlijk dat olifanten oud kunnen worden. Bij zoogdieren komt een grote omvang over het algemeen overeen met een langzame stofwisseling. Afrikaanse olifanten worden naar schatting maximaal ongeveer 74 jaar oud; Aziatische olifanten kunnen tot ongeveer 80 jaar oud worden. De oudste geregistreerde olifant ter wereld zou een Aziatische olifant zijn die in gevangenschap 89 jaar oud werd.

Helaas worden alle olifantensoorten geconfronteerd met ernstige bedreigingen voor hun voortbestaan. Droogte en klimaatverandering verminderen hun voedings- en waterbronnen, menselijke uitbreiding verkleint en versnippert hun leefgebied, en stroperij is nog steeds een enorm probleem. IFAW beschermt olifanten met ons initiatief Room to Roam. 

Wil je helpen om wilde dieren over de hele wereld te beschermen?