Publieke consultatie voor het EU Actieplan tegen de illegale handel in wilde dieren en planten

De waarde van de illegale handel in wilde dieren wordt geschat op zeker 23 miljard dollar per jaar. Het is de grootste directe bedreiging voor het voortbestaan van vele diersoorten. Een groot deel van de illegale handel betreft levende dieren, voor de huisdierenhandel of voedselmarkten wereldwijd. Wat weinig mensen weten is dat Europa één van de grootste afzetmarkten is voor de handel in wilde dieren en planten en één van de grootste exporteurs van zogenaamd legaal ivoor. Nederland speelt hierbij een belangrijke rol met de haven van Rotterdam en Schiphol airport.

Herziening van het EU Actieplan tegen de illegale handel in wilde dieren en planten

In 2016 werd het vierjarige Actieplan tegen de illegale handel in wilde dieren en planten aangenomen door de EU. Het plan zorgde ervoor dat de strijd tegen wildlife crime politiek belangrijker werd, er meer werd samengewerkt tussen verschillende handhavers en de EU er internationaal meer aandacht aan ging besteden. Het plan bevat 32 acties gericht op het voorkomen van illegale handel, betere naleving van de bestaande regels, en meer internationale samenwerking.

De uitvoering van het Actieplan de afgelopen vier jaar was een belangrijke eerste stap, maar veel meer is nodig om de illegale handel echt terug te dringen. Helaas is de illegale handel niet verminderd in de EU. Het blijft een groot gevaar voor het behoud van soorten en heeft grote negatieve gevolgen voor de stabiliteit van ecosystemen en de veiligheid.

De Europese Commissie evalueert nu het Actieplan van de EU tegen de illegale handel in wilde dieren en planten en bereidt een herziening van het Actieplan voor. Onderdeel van de herziening is een publieke consultatie in december 2021.

Burgers en organisaties kunnen informatie aanleveren en hun visie geven op de effectiviteit, resultaten en het belang van het Actieplan. De resultaten van de consultatie zijn zeer belangrijk voor de evaluatie en uiteindelijke herziening van het Actieplan.

Het Actieplan heeft op belangrijke onderwerpen te weinig opgeleverd

• De strijd tegen de illegale online handel in wilde dieren en planten. Hoewel het Actieplan heeft geleid tot grotere bewustwording en capaciteit bij belangrijke experts om de illegale online handel aan te pakken, moet deze handel en de online markten en platforms veel hoger op de politieke agenda komen. Dit is waar tegenwoordig de deals worden gesloten en de verkoop aan consumenten plaatsvindt. We vinden dat illegale online handel in wilde dieren en planten dezelfde prioriteit verdient als andere vormen van cybercrime, die een bedreiging vormen voor de gezondheid van mensen, de economie, veiligheid en onderwijs.
• Het terugdringen van de vraag naar producten van wilde dieren en planten onder consumenten. IFAW streeft naar uitvoering van wetenschappelijk onderbouwde initiatieven om de vraag terug te dringen in de belangrijkste consumentenlanden, waaronder binnen de EU. Het Actieplan zou dan ook onderzoek naar gedragsverandering in belangrijke consumentenmarkten, voor populaire producten van in het wild levende dieren, moeten aanmoedigen en concreet ondersteunen. Dit zorgt ervoor dat er effectieve activiteiten kunnen worden opgezet om de vraag onder consumenten daadwerkelijk te verminderen.
• Dierenwelzijn. IFAW vindt de zorg voor en het welzijn van in beslag genomen dieren die illegaal in de EU werden verhandeld erg belangrijk. Dit blijft een uitdaging voor de lidstaten van de EU, die beschikken over verschillende – en soms onvoldoende – middelen en deskundigheid. Zowel dierenwelzijn als het behoud van soorten kan worden verbeterd door middel van training, consistente en transparante verslaglegging en door het oprichten van een netwerk van opvangcentra voor in beslag genomen dieren.
• Het betrekken van de private sector. De private sector en maatschappelijke organisaties waren veel te weinig betrokken bij het 2016 Actieplan. Dit is mede een reden voor de zwakke en onduidelijke resultaten van het plan. De particuliere sector (banken, vervoersmaatschappijen, koeriersbedrijven, enz.) en niet-gouvernementele organisaties spelen een belangrijke rol bij het bestrijden van de illegale handel en moeten deel uitmaken van zowel de EU- als de nationale plannings- en informatieprocessen.
• Afstemming, financiering en monitoring. De uitvoering van het Actieplan heeft ook te lijden gehad onder structurele tekortkomingen. Zo is het bijvoorbeeld bijna onmogelijk om de vooruitgang te meten omdat er geen basisinformatie en indicatoren voor het meten van succes zijn opgenomen. De meeste lidstaten hebben geen openbare plannen gedeeld of voldoende middelen toegewezen voor het aanpakken van de illegale handel in wilde dieren en planten.

Laat uw stem horen!

De publieke consultatie van de Europese Commissie over de herziening van het EU Actieplan ter bestrijding van de handel in wilde dieren en planten is een welkome stap. IFAW hoopt van harte dat de volgende versie van het Actieplan leidt tot de radicale veranderingen die nodig zijn in onze omgang met wilde dieren.

Het nieuwe Actieplan moet uiteraard aandacht besteden aan de lessen die we hebben geleerd van de huidige COVID-19-pandemie, veroorzaakt door SARS-CoV-2. Net als het eerdere SARS-CoV in 2003 is dit een zoönose, ziektes die van dieren op mensen worden overgedragen. Markten voor levende dieren, zoals waar deze beide pandemieën zijn ontstaan, bestaan nog steeds hier in Europa en over de hele wereld. 

De gezondheid van mensen kan niet los gezien worden van de gezondheid van dieren en de natuur. Die relatie moet nadrukkelijk worden opgenomen in het nieuwe Actieplan.

De evaluatie door de Europese Commissie van het EU Actieplan tegen de handel in wilde dieren legt de basis voor een herziening van het Actieplan. Wij nodigen iedereen uit om deel te nemen aan deze zeer belangrijke openbare raadpleging van de Europese Commissie; elke stem telt! 

We roepen iedereen op om ervoor te zorgen dat de nieuwe versie van het Actieplan een innovatief, baanbrekend en effectief beleidsinstrument wordt. Met meer concrete en meetbare resultaten op nationaal en internationaal niveau.

U kunt vandaag nog meedoen door de vragenlijst in drie eenvoudige stappen in te vullen:

1. Ga naar de online consultatie
2. Voer uw inloggegevens in als u al een account hebt OF selecteer de optie 'Een account aanmaken' onder het tekstvak.
3. Vul de vragenlijst in, beginnend op pagina 3 "Over u" en gebruik de informatie van IFAW als leidraad voor de vragen 1-4. Het is belangrijk dat u de vragenlijst in uw eigen woorden invult. 

Opmerking: Als u de online vragenlijst niet kunt gebruiken, kunt u uw feedback e-mailen naar env-cites@ec.europa.eu.

Bekijk hier informatie van IFAW als mogelijke leidraad bij het invullen van de vragenlijst.

Deze openbare consultatie bestaat uit drie delen: (1) over u, (2) openbare raadpleging, en (3) commentaar van deskundigen. 

De bovenstaande instructies hebben betrekking op deel 2, dat is bedoeld voor een "niet-deskundig" algemeen publiek. Als u ook geïnteresseerd bent in deel 3 van de EU-vragenlijst – geadresseerd aan deskundigen – of als u meer wilt weten over het standpunt van IFAW voor de herziening van het Actieplan, lees dit dan hier (Engels).