De toekomst van de wolf in Nederland

Van verschillende belangen naar een gezamenlijke visie

Gestructureerde, maatschappelijke discussie over de wolf

De terugkeer van de wolf in Nederland is door de afgelopen jaren heen een voortdurende bron van discussie. De tijd is rijp voor een gestructureerde, maatschappelijke discussie over de toekomst van de wolf in Nederland. IFAW (International Fund for Animal Welfare) en de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, met ondersteuning van de gemeente Ede, hebben de handen ineengeslagen en het initiatief genomen een gestructureerd proces op te starten om tot een unaniem gedragen visie te komen.

Waarom werken IFAW en de Jagersvereniging – twee organisaties die soms andere belangen nastreven – met elkaar samen?

Om dit goed te kunnen snappen, gaan we – in vogelvlucht – naar de achtergrond van de discussie omtrent de wolf in Nederland.

Feiten en fabels

Sinds de eerste wolf werd gezien in 2015 en in 2019 een paar zich vestigde op de Noord-Veluwe, nemen voor- en tegenstanders van de aanwezigheid van de wolf in Nederland stevig stelling. Feiten en fabels over de voor- en nadelen van de terugkeer van deze toppredator en over de mogelijke risico’s voor mens en dier lopen door elkaar heen. Diverse initiatieven zijn genomen om de positie van de wolf in het Nederlandse landschap te bespreken, veelal vanuit beleidsmatige invalshoek. Desondanks ventileren in de media allerlei belanghebbenden hun uiteenlopende meningen en visies omtrent de toekomst van de wolf in Nederland. De felheid waarmee deze worden gepresenteerd weerspiegelt – ons inziens – een toenemend ongenoegen bij voor- en tegenstanders over de bestaande overleggen, die tot op heden nog geen breed gedragen resultaat hebben opgeleverd.

Eerlijk debat

IFAW, de Jagersvereniging en de gemeente Ede willen met het in gang gezette proces een eerlijk debat voeren met alle belanghebbenden in Nederland, met respect voor de uiteenlopende visies. Dit om ervoor te waken dat we uiteindelijk in Nederland achteraf met een groot probleem zitten, waarbij de polarisatie zo groot is geworden dat er geen ‘goede’ uitkomst meer mogelijk is.

De organisaties werken via een Mutual Gains Approach, oftewel ‘MGA-proces’. Dit is een zogenoemd multi-stakeholder proces om vooraf een breed gedragen, op consensus gebaseerde visie te ontwikkelen op de wijze waarop in Nederland met de wolf kan worden samengeleefd.

Wat willen de organisaties hiermee bereiken?

Het MGA-proces met als thema ‘de toekomst van de wolf in Nederland’ heeft een stapsgewijze aanpak, waarbij elke fase een eigen subdoel heeft en iedere stakeholder op elk moment kan in- of afhaken. Het uiteindelijke doel is dat er een gezamenlijke overeenkomst komt, die de samenleving en de overheid informeert over de visie op het thema ‘wolven in Nederland’. Dit zal vervolgens moeten leiden tot wettelijke kaders waarbinnen de wolvenpopulatie zich in Nederland kan ontwikkelen.

update 2023: De Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) heeft in 2023 het stokje overgenomen van IFAW en de Jagersverenging voor het organiseren van een brede maatschappelijke dialoog over de positie van de wolf in Nederland. De 33 betrokken maatschappelijke organisaties worden door de RDA uitgenodigd om aan het vervolgproces deel te nemen. IFAW zal hier niet langer actief bij betrokken zijn. Nederlandse organisaties die zich puur op de biodiversiteit in Nederland richten gaan verder met het vraagstuk omtrent samenleven met de wolf.

Internationale voorbeelden IFAW’s project Room to Roam

IFAW houdt zich als internationale organisatie in vele landen bezig met urgente vraagstukken hoe mensen kunnen samenleven met natuur. Ons motto is niet voor niets “dieren en mensen samen in balans”. IFAW Nederland profiteert in dit proces dus van de kennis en de ervaring die we in andere landen hebben opgedaan, bijvoorbeeld binnen het Room to Roam-initiatief. Hierbij wordt erkend dat het niet makkelijk is om in balans met de natuur te leven; het is bijvoorbeeld onmogelijk om alle risico’s volledig af te bakenen. En de vraag die hier op volgt, is: wie draagt de negatieve effecten van die risico’s?

In Afrika leeft 60% van de olifanten buiten beschermde natuurgebieden. IFAW’s Room to Roam-initiatief heeft tot doel veilige corridors en een functionele leefomgeving te creëren die een effectief beheer van beschermde gebieden bevordert. Het stelt dieren in staat zich te verspreiden en te migreren door landschappen zoals ze dat al millennia hebben gedaan. Om deze ambitieuze visie te verwezenlijken, gaat IFAW langdurige partnerschappen aan met regeringen, natuurbeschermingsautoriteiten, gemeenschappen, actoren uit de particuliere sector en andere niet-gouvernementele organisaties (NGO's). IFAW besteedt daar dan ook hulp aan de lokale bevolking zodat we samen een betere, duurzame en veilige leefomgeving creëren ook voor de mensen daar.