De invloed van klimaatverandering op dolfijnen

Helaas behoren dolfijnen en andere zeezoogdieren tot de dieren die het meest te lijden hebben onder de gevolgen van klimaatverandering. Uit een onderzoek uit 2023, gepubliceerd door NOAA, bleek dat 70% van de Amerikaanse zeezoogdieren kwetsbaar is voor de dreiging van opwarmende wateren, die hun voedselbronnen en leefgebieden kunnen aantasten. Van zeespiegelstijging tot oceaanverzuring, lees hieronder op welke manieren dolfijnen worden beïnvloed door klimaatverandering.

Smeltende ijskappen

De opwarming van de aarde heeft geleid tot het smelten van poolijs, wat bijdraagt aan de stijging van de zeespiegel. Rivierdolfijnen worden beïnvloed door de stijging van de zeespiegel omdat zout water zich via de monding van rivieren naar zoetwaterleefgebieden verplaatst.

Smeltende ijskappen kunnen ook grote hoeveelheden zeer koud water naar warmere leefgebieden verplaatsen. In 2011 rapporteerden wetenschappers in Mississippi en Alabama, Verenigde Staten, een verband tussen dit koude water en tientallen doodgeboren dolfijnkalfjes aan de kust.

Stijgende oceaantemperaturen

Toenemende watertemperaturen en aanhoudende droogte hebben dolfijnen over de hele wereld getroffen. In oktober 2023 reageerde IFAW op de stranding van honderden Amazone- en Orinocodolfijnen in het Tefémeer in Brazilië, toen ze te maken kregen met hoge watertemperaturen en een gebrek aan regen. Veel dolfijnen kwamen vast te zitten en meer dan 150 stierven.

Na de hittegolf van 2011 in Australië daalden de overlevingskansen van dolfijnen met 12% en kregen vrouwtjes minder jongen. 

Dolfijnen leven in het water, en kunnen daarom niet zweten of hijgen als ze het te warm hebben, zoals andere zoogdieren. In plaats daarvan moeten ze warmer bloed dichter naar de oppervlakte van hun lichaam sturen, zoals hun buik – waardoor ze soms roze lijken – en dit laten afkoelen door de oceaan. Als de temperatuur van de oceaan echter begint op te warmen tot het niveau van de lichaamstemperatuur van dolfijnen (ongeveer 37°C), kunnen ze zichzelf niet langer afkoelen.

Stijgende watertemperaturen hebben ook effect op het niveau van opgeloste zuurstof in de oceaan. Opgeloste zuurstof (dissolved oxygen, DO) is de zuurstof die aanwezig is en opgelost wordt in water. Er is een omgekeerde relatie tussen temperatuur en opgeloste zuurstof: als de temperatuur in de oceaan stijgt, daalt het niveau van opgeloste zuurstof. Hoewel dolfijnen zelf geen opgeloste zuurstof opnemen – ze zwemmen naar het wateroppervlak om zuurstof uit de lucht te ademen – ondervinden de prooien van dolfijnen negatieve gevolgen van deze veranderingen. Vissen nemen namelijk wel opgeloste zuurstof op via hun kieuwen.

Het gebrek aan beschikbaar voedsel zorgt er bovendien voor dat ijsberen op dolfijnen jagen in het noordpoolgebied.

Veranderingen in oceaanlawaai

Veranderingen in de chemische samenstelling van de oceaan, zoals verzuring als gevolg van meer CO2, kunnen invloed hebben op de manier waarop geluid zich door het water verplaatst. Dolfijnen zijn afhankelijk van geluiden voor communicatie en echolocatie, waarmee ze jagen. Als de pH-waarde (zuurgraad) van de oceaan afneemt, wordt het luidruchtiger. Dit heeft invloed op het vermogen van dolfijnen om te reizen, te jagen en elkaar te vinden.

Onderwaterlawaai is al een groot probleem voor dolfijnen, omdat boten trillingen veroorzaken die door het water verplaatsen en de communicatiemogelijkheden van zeezoogdieren belemmeren. Als dit probleem niet wordt verminderd door de snelheidsregels voor schepen aan te passen, zal het lawaai alleen maar erger worden door veranderingen in de chemische samenstelling van de oceaan.

Verlies van leefgebied

De klimaatverandering veroorzaakt ook het verbleken van koraalriffen en verschuivingen in temperatuurpatronen over de hele wereld. Hierdoor worden dolfijnen gedwongen om andere broed- en voedselgebieden te zoeken. Het is moeilijk voor ze om hoge watertemperaturen te verdragen – vooral voor kustdolfijnen die dichtbij land leven, omdat zij niet naar diepere wateren kunnen waar de temperaturen koeler zijn.

Andere gevolgen van klimaatverandering, zoals steeds onvoorspelbaarder zwaar weer, hebben ook invloed op het leefgebied van dolfijnen. In 2023 werd Californië, VS, geteisterd door grote ‘atmosferische rivieren’ (luchtstromen met een grote luchtvochtigheid, die vaak meerdere dagen lang hevige regen- of sneeuwval veroorzaken). Deze spoelden grote hoeveelheden landbouwafval en rioolwater de oceaan in, in het leefgebied van dolfijnen.

Recentelijk was er in Florida, VS, een ‘rode vloed’, veroorzaakt door algenbloei (waarbij grote hoeveelheden algen er in het algemeen voor zorgen dat er te weinig zuurstof in het water overblijft). Deze vloed produceerde gifstoffen die honderden dolfijnen het leven hebben gekost. Hoewel deze algenbloei wordt veroorzaakt door vervuiling door afvalwater, wordt deze verergerd door klimaatverandering. Met een stijging van de lucht- en watertemperaturen, wordt de oceaan een geschiktere omgeving voor zulke algen om te gedijen. Als schadelijke algenbloei zoals deze blijft toenemen, kunnen dolfijnen een groot deel van hun leefgebied aan de kust kwijtraken.

Ziekte

Een toename in de frequentie en onvoorspelbaarheid van zware stormen heeft niet alleen gevolgen voor leefgebieden van dolfijnen, maar kan ook een negatieve invloed hebben op hun gezondheid. Een onderzoek naar dolfijnen door onderzoekers uit Californië, VS, en Australië in 2020 identificeerde een nieuwe huidziekte bij dolfijnen die verband houdt met klimaatverandering. Stormen veroorzaakten een verlaagd zoutgehalte in de oceaan, waardoor bij sommige dolfijnen op ongeveer 70% van de huid vlekkerige, opgezwollen laesies (beschadigingen van weefsel) ontstonden en verspreidden. Deze ziekte is waargenomen bij dolfijnen in kustgebieden over de hele wereld.

Hoe kun je helpen? 

Dolfijnen worden ernstig getroffen door vervuiling en oceaanlawaai, die door klimaatverandering alleen maar erger worden. IFAW zet zich in voor het terugdringen van oceaanlawaai door middel van onze Blue Speeds-campagne, waarin we pleiten voor lagere snelheidslimieten voor schepen.

Daarnaast werkt IFAW aan innovatieve, op de natuur gebaseerde klimaatoplossingen en erkent de centrale rol die zeezoogdieren spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Lees meer over ons wereldwijde werk voor het behoud van zeezoogdieren.

IFAW heeft ook een speciaal reddingsteam voor zeezoogdieren dat bij dolfijnstrandingen ter plaatse in actie komt. In oktober 2023 zijn we uitgezonden naar het Tefémeer in Brazilië om lokale teams te trainen in het redden en rehabiliteren van rivierdolfijnen. In december 2023 hebben we twee grijze dolfijnen gered en vrijgelaten op Cape Cod, Massachusetts, VS. 

Ons Dolphin Rescue Center, geopend in 2023, is een unieke faciliteit waar we gestrande dolfijnen kunnen rehabiliteren. IFAW is een pionier op het gebied van dolfijnstrandingen. In het verleden hebben we de overlevingskansen van gestrande dolfijnen vergroot, en dit willen we opnieuw doen. 

Bescherm dolfijnen en andere dieren over de hele wereld.