gespecialiseerde apparatuur helpt onderzoekers om noordkapers te volgen

Voor de kust van Florida, bij Fernandina Beach, maken Dr. Oliver Boisseau en zijn collega's zich klaar om een lange kabel uit te rollen in de oceaan. Aan het uiteinde zijn drie met olie gevulde tubes met hydrofoons - zeer gevoelige microfoons om onderwatergeluiden op te vangen. Ze luisteren naar ernstig bedreigde noordkapers.

Boisseau is de hoofdonderzoeker op de Song of the Whale, een onderzoeksschip dat is begonnen aan een maandenlange tocht langs de noordoostkust van de Verenigde Staten. Het team wil onder andere noordkapermoeders en hun kalveren vinden en tellen.

Dat is geen gemakkelijke taak. Noordkapers zijn misschien groot, maar ze zijn toch moeilijk te vinden. Ze verblijven lange tijd onder water en komen slechts af en toe boven. Bovendien zijn er wereldwijd nog maar minder dan 340 noordkapers.

Helaas zijn de meeste noordkapers die worden gespot, dieren die zijn overleden als gevolg van verstrikking in oud vismateriaal of een aanvaring met snelvarende schepen.

Hoewel deze walvissen door menselijk handelen worden bedreigd, kunnen mensen ook in actie komen om ze te beschermen. Maar het is niet eenvoudig om te weten wat we moeten veranderen, als we de exacte migratiepatronen en de voorkeurslocaties van deze dieren niet kennen.

De walvissen zijn lastig te vinden. Wetenschappers maken de meeste kans door te luisteren naar hun gezang en de klikken, roepen, kreunen en andere geluiden die ze onder water maken.

luisteren naar noordkapers

Daarom heeft de Song of the Whale geavanceerd audiomateriaal om zeezoogdieren af te luisteren. ”Noordkapers en andere baleinwalvissen - walvissen met baleinen in plaats van tanden - maken vaak geluid op zeer lage frequenties. Soms is hun zang zo laag dat mensen het niet kunnen horen”, legt Boisseau uit.

In de onderzoekscabine van het schip gaat elke 15 minuten een alarm af om de onderzoekers te herinneren naar het geluid te luisteren. ”Je moet een paar keer per uur luisteren, ook om te controleren of er geen problemen zijn met de hydrofoons”, zegt Boisseau.

Terwijl de hydrofoons achter het schip worden gesleept, vangen ze onderwatergeluid op en sturen dit naar de computers aan boord. Deze computers gebruiken software om achtergrondlawaai uit de bestanden te filteren. Als er in de buurt van het schip walvissen roepen, wordt een zogenaamd spectrogram, een diagram met de pieken en dalen van de frequenties van de roep, op de beeldschermen getoond. Boisseau kan deze analyseren en met koptelefoon het gezang beluisteren.

Het verfijnde algoritme van de computer is in staat om de verschillende soorten zang van de noordkapers te onderscheiden, zoals de 'upcall', een soort korte tsjirp of 'whoop'. De geluiden worden vervolgens vergeleken met bekende noordkapergeluiden en krijgen een score van 0 tot 12 op basis van overeenkomst met opgeslagen geluiden.

”De geluiden zijn met het menselijk oor te herkennen”, zegt Boisseau. ”Maar het is ook handig als het door een onafhankelijk systeem wordt geverifieerd. Daar zorgt de computer voor.”

niet-invasief onderzoek

Bij deze techniek is het belangrijk dat het onderzoeksschip niet voor achtergrondlawaai zorgt, waardoor de walviszang wordt overstemd. Zeeman Richard McLanaghan, Directeur van Marine Conservation Research International, die al 30 jaar aan boord van de Song of the Whale onderzoek doet, zegt: ”Als je gebruik maakt van hydrofoons achter een schip, moet je zorgen dat jouw platform zo stil mogelijk is.”

Gelukkig is de Song of the Whale een van de stilste onderzoeksschepen ter wereld. Ze glijdt door het water, dankzij de speciaal ontworpen vijfbladige schroef - deze worden normaal niet voor zeilboten gebruikt - en extra geluid- en trillingdempend materiaal voor de motorbehuizing. Het speciaal ontworpen schip sluit aan bij de missie van het grote team scheepsbouwkundigen, scheepsbouwers, fabriekswerkers, zeilmakers en ingenieurs.

Omdat het vaartuig zo stil is, verstoort het de noordkapers niet met onderwaterlawaai, waar zeezoogdieren veel last van kunnen hebben. Onderwaterlawaai van schepen verstoort zeezoogdieren en zorgt dat ze niet kunnen communiceren met groepsgenoten, nageslacht of mogelijke partners.

 ”De kern van het werk van het team van de Song of the Whale is dat we alleen niet-storende en niet-invasieve onderzoeksmethodes ontwikkelen en gebruiken”, zegt McLanaghan.

Aan het einde van de jaren '90 ontwikkelden McLanaghan en de Song of the Whale samen met IFAW, het Bioacoustics Lab van Cornell University en anderen een systeem om automatisch dieren op te sporen in de oceaan. Hieruit kwam een systeem van boeien met akoestische sensoren, dat geluiden van walvissen in de buurt kan oppikken. Zo'n systeem wordt momenteel gebruikt voor de kust van New England om schepen bij de haven van Boston te waarschuwen en om te leiden als er noordkapers in de buurt zijn.

Voor deze reis werken McLanaghan en de Song of the Whale wederom samen met IFAW.

warmtebeelden

Tijdens haar reis naar het noorden maakt de Song of the Whale een stop bij het Duke Marine Lab. Hier halen ze nog een staaltje techniek op, dat vooral 's nachts heel nuttig zal zijn: een infraroodcamera.

Deze gespecialiseerde camera gebruikt infraroodtechnologie om beelden te maken op basis van temperatuur. In het duister kan de infraroodcamera waterpluimen opsporen die door noordkapers en andere walvisachtigen worden uitgeademd. Deze pluimen zijn 's nachts moeilijk met het blote oog te zien, maar de infraroodcamera kan ze detecteren omdat ze een hogere temperatuur hebben dan de lucht en het water eromheen.

De nieuwe camera zal door de bemanning bovenop de hoge mast worden gemonteerd. Ook komt een nieuwe computer in de onderzoekscabine, die de beelden kan verwerken.

Om noordkapers het beste te kunnen beschermen, is het cruciaal om te weten waar ze zich bevinden.

Met dit onderzoek kunnen we belangrijke gaten in onze kennis opvullen. Bovendien krijgen we hiermee inzicht in hoe we de bedreigingen voor noordkapers kunnen verminderen. Zo kunnen we ze voor eens en altijd tegen uitsterven beschermen.