Giraffen die vast zaten door hekken gered door rangers

Eind september 2023, tijdens een routinepatrouille langs de grenzen van de Olgulului Ololarashi Group Ranch (OOGR) in Amboseli, Kenia, ontdekten door IFAW gesteunde rangers 12 masaigiraffen die hulpeloos in de zinderende hitte lagen en stierven van de dorst.

De giraffen zaten ingesloten door hekken op een enorm privéterrein aan de grens met Tanzania en de OOGR, samen met antilopen en andere kleine hoefdieren. Ze hadden al een hele tijd geen waterbron kunnen bereiken. Toen de rangers ter plaatse kwamen, waren er al 15 andere giraffen omgekomen. 

"Amboseli is een gebied met waterschaarste", verklaart Evan Mkala, programmamanager Oost-Afrika bij IFAW. "Tijdens de droogteperiode trekken giraffen naar nieuwe gebieden op zoek naar voedsel en water. Ze kwamen in het omheinde gebied terecht, zonder water en zonder uitweg. Dit betekende hun ondergang.  

Hun dorst lessen was geen eenvoudige taak

Giraffen drinken dagelijks met gemak 40 liter water, en op een warme dag nog veel meer. Het is geen makkelijke taak om giraffen van water te voorzien. De rangers namen eerst contact op met de Kenya Wildlife Service (KWS) en de eigenaar van het landgoed om er zeker van te zijn dat er water geleverd kon worden om deze 12 stervende dieren te redden. Ze maakten gebruik van de mobiele waterwagen van IFAW, die dienst doet in het park, om het water te leveren. Door de extreem lage bodemvochtigheid als gevolg van langdurige droogte was het echter een druppel op een gloeiende plaat; het meeste water werd opgenomen in de droge aarde. De rangers onderhandelden daarop met verschillende belanghebbenden over tien extra waterladingen om de grond te verzadigen en ervoor te zorgen dat de giraffen voldoende water zouden krijgen.  

"Op die manier konden de giraffen hun dorst lessen," zegt Patrick Sayialel, onderdirecteur van de Olgulului Community Wildlife Rangers (OCWR). "Na een tijdje waren ze in staat om op te staan en langzaam te bewegen."

De gevolgen van hekken voor giraffen 

De rangers moesten een deel van het hek afbreken om de giraffen het gebied te laten verlaten. Vervolgens hielden de rangers de dieren een week lang in de gaten om ervoor te zorgen dat ze allemaal weer terug zouden keren. Van de twaalf getroffen giraffen slaagden acht erin om uit het omheinde gebied te lopen. Ondertussen gedijen de andere vier goed op het privéterrein, omdat de landeigenaren ze water hebben gegeven. 

Sayialel legde uit dat hekken in dit gebied een probleem bleken te zijn; hij verwees naar eerdere incidenten waarbij giraffen erin verstrikt raakten in de buurt van de Tanzaniaanse grens. "Giraffen zien hekken meestal niet vanwege hun hoogte, daarom raken ze erin verstrikt," zegt hij. 

De toename van hekken in leefgebieden van wilde dieren bedreigt de dieren op verschillende manieren. Als giraffen verstrikt raken in hekken, worden ze een makkelijk doelwit voor zowel natuurlijke roofdieren als oplettende stropers.  

"We moeten de hekken weghalen!", zegt Mkala. 

Versnippering van leefgebied: een stille moordenaar 

Door de commerciële landbouw en veranderende vormen van landgebruik in Oost-Afrika worden corridors voor wilde dieren omgevormd tot privé-landbouwgrond. Hierdoor verliezen indrukwekkende Afrikaanse diersoorten hun leefgebied en cruciale verspreidingsgebieden. In een wereld die steeds meer verstedelijkt, zijn de uitdagingen voor de natuur complex en vragen ze om een veelzijdige aanpak. 

Terwijl wildlife-criminaliteit, klimaatverandering en stroperij nog steeds grote bedreigingen vormen voor de biodiversiteit, zorgt de versnippering van leefgebieden onopgemerkt voor een sterke afname van het aantal dieren. Deze 'stille moordenaar' wordt door de media onderbelicht en vaak over het hoofd gezien.  

De trieste realiteit waar IFAW's team van natuurbeschermers in de frontlinie mee te maken krijgt bij de bescherming van Amboseli, is dat cruciale verspreidingsgebieden van wilde dieren verloren gaan door veranderende plannen voor landgebruik, waarbij weinig rekening wordt gehouden met de gevolgen voor de leefomgeving. 

Maurice Nyaligu, IFAW's programmadirecteur in Oost-Afrika, zegt dat de bedreigingen voor giraffen – verlies van leefgebied en stroperij – dezelfde zijn als die voor olifanten. "Om Room to Roam* te laten slagen, moeten we alle obstakels wegnemen die samenwerking tussen belanghebbenden in de weg staan. Zo kunnen we soortgelijke voorvallen voor wilde dieren voorkomen."

Na de bijzondere reddingsactie voor de giraffen hervatten de gemeenschapsrangers onmiddellijk hun patrouilles in het uitgestrekte wildernisgebied. Dit was voor het team van Sayialel een gebruikelijke werkdag. Het is wederom een voorbeeld van hun toewijding aan het veiligstellen van een duurzame toekomst voor wilde dieren en gemeenschappen in het prachtige maar kwetsbare ecosysteem van Amboseli.

* Room to Roam is een ambitieus initiatief dat tot doel heeft de overlevende savanneolifanten in Afrika en de mensen die met hen samenleven te beschermen door leefgebieden voor wilde dieren veilig te stellen. Lees hier meer over dit initiatief.