Waarom redt IFAW wilde dieren?

Als iemand die meer dan 20 jaar heeft gewerkt in het rehabiliteren van wilde dieren, kan ik je echter vertellen dat het niet alleen een morele plicht is om wilde dieren te redden van door mensen veroorzaakte incidenten. Het is ook een tastbare manier om soorten en ecosystemen niet te laten uitsterven.  

De verantwoordelijkheid om wilde dieren te helpen

Wilde dieren worden momenteel geconfronteerd met een groot aantal bedreigingen: stroperij voor bushmeat, traditionele medicijnen en de handel in exotische huisdieren; verlies van leefgebied door menselijke ontwikkeling – wat ook leidt tot meer conflicten met mensen, omdat de ontwikkeling de natuur binnendringt; en andere menselijke activiteiten zoals aanrijdingen door motorvoertuigen.  

Ik schat dat 95% van de dieren die in reddings- en rehabilitatiecentra binnenkomen, het slachtoffer zijn van een door mensen veroorzaakte situatie. Van sommige dieren zijn hun ouders gedood, waardoor ze weerloos en alleen achterbleven. Anderen zijn gewond geraakt door een wildstrik of zijn ondervoed in beslag genomen uit de illegale handel of uit een kooi in iemands achtertuin.  

Het is duidelijk dat mensen een grote invloed hebben gehad op de omstandigheden die deze reddingsacties noodzakelijk maken. Daarom vind ik dat het onze verantwoordelijkheid is om voor deze individuen te zorgen. Het leven van elk dier is belangrijk – niet alleen vanuit het oogpunt van welzijn, maar ook vanuit humanitair oogpunt. Als bijvoorbeeld een baby bonobo haar moeder verliest door stroperij voor bushmeat, kunnen we niet toekijken en niets doen als we verder lijden kunnen voorkomen en een bedreigde diersoort kunnen helpen.

Redding ondersteunt het behoud

De toekomst van veel sterk bedreigde diersoorten kan afhangen van hoeveel dieren we vandaag kunnen redden. Als rehabilitatie succesvol is, kunnen we deze dieren weer vrijlaten in het wild, waar ze een waardevol onderdeel van de populatie worden. Als we bijvoorbeeld het leven van een vrouwelijk olifantenkalfje redden, hoeveel nakomelingen zal ze dan in haar leven krijgen? Als je gaat kijken naar de groeiende impact daarvan, kan dat een groot verschil maken voor de soort.  

Impact maken voor bedreigde soorten

Kijk maar naar de Californische condor, waarvan aan het begin van de jaren tachtig nog maar 23 individuen waren. Kort daarna werden de overgebleven vogels gevangen om te beginnen met een fokprogramma in gevangenschap om de soort voor uitsterven te behoeden. Sinds 2024 zijn er 568 Californische condors, waarvan de meerderheid weer in het wild leeft. Hoewel de soort bedreigd blijft, is dit een opmerkelijke opleving die mogelijk is gemaakt door menselijk ingrijpen.  

Veel van de oplossingen die ons helpen om de uitstervingscrisis tegen te gaan – het veranderen en handhaven van wetten, het veiligstellen van beschermde gebieden, het samenwerken met gemeenschappen om alternatieve bestaansmiddelen te creëren en het beïnvloeden van consumentengedrag om de vraag naar producten van wilde dieren te verminderen – zijn structureel langzame processen die meestal gebukt gaan onder bureaucratie. Door actief wilde dieren te redden, kunnen we als noodoplossing fungeren en de soorten in leven houden totdat de grotere constructies kunnen worden versterkt om cruciale ecosystemen en soorten voldoende te beschermen.

Redding draagt bij aan onderzoek 

Het monitoren van de dieren die we vrijlaten heeft ons nieuwe inzichten gegeven die kunnen helpen bij toekomstige inspanningen voor natuurbehoud. In IFAW's werk met partnerorganisaties om verweesde olifantenkalfjes in Zambia, Zimbabwe en India te rehabiliteren en weer vrij te laten, organiseren we de verweesde olifantjes bijvoorbeeld eerst in zelf samengestelde familiegroepen. Dit is cruciaal vanuit het oogpunt van welzijn, omdat olifanten een sociale diersoort zijn die voor hun welzijn afhankelijk zijn van deze familiebanden. Nadat deze olifanten zijn gerehabiliteerd en weer in het wild zijn vrijgelaten, trekken ze vaak naar wilde olifantenfamilies, die hun de bescherming en socialisatie bieden die ze nodig hebben.  

We volgen alle vrijgelaten olifanten via gps-halsbanden. Dit helpt ons niet alleen om te beoordelen of de weesdieren verdere ondersteuning nodig hebben, maar ook om te zien waar wilde olifanten naartoe gaan. Het opdoen van deze kennis zou veel meer tijd en geld kosten als we wilde olifanten zouden moeten verdoven om ze halsbanden om te doen.

Informatie verzamelen voor Room to Roam

De informatie is cruciaal voor IFAW's Room to Roam-initiatief, dat inzicht wil krijgen in de bewegingspatronen van olifanten om ze beter te beschermen en hun leefgebieden veilig te stellen. Het observeren hoe olifanten zich verplaatsen binnen kernlandschappen en tussen beschermde gebieden, geeft ons een heel nieuw niveau van inzicht in het gedrag van olifanten. Daarnaast kan het ook een enorme rol spelen bij het verbeteren van de inspanningen voor natuurbehoud door ons in staat te stellen geld en energie te richten op de gebieden waar olifanten ons het meest nodig hebben.  

GPS-technologie heeft het voor ons ook makkelijker gemaakt om de gerehabiliteerde dieren die we in het wild hebben vrijgelaten in de gaten te houden en het succes van deze inspanningen te bevestigen. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Jack, een jonge olifant die in 2023 in een rehabilitatiecentrum in Zimbabwe terechtkwam. We weten niet wat er met zijn moeder en de familiegroep is gebeurd, maar hij bleef een paar maanden in de faciliteit totdat hij klaar was om weer in het wild te worden vrijgelaten. Uitgerust met een halsband heeft Jack sindsdien enorme afstanden afgelegd in een gebied van meer dan 10.000 vierkante kilometer in Botswana en Zimbabwe, samen met zijn groep.

Jacks verhaal vertelt ons dat zijn rehabilitatieproces succesvol was en dat zijn vermogen om weer te integreren in een wilde kudde effectief was. We hebben soortgelijke resultaten gezien bij andere diersoorten, zoals reuzenmiereneters. Ondanks het trauma dat ze hebben doorgemaakt, zijn veel van deze dieren in staat geweest om terug te keren naar het wild en weer een natuurlijk leven te leiden.

Wereldwijd impact maken met reddingsacties

IFAW werkt samen met strategische partners over de hele wereld om financiële en technische ondersteuning te bieden bij het redden van wilde dieren. Van China tot Libanon en Mexico tot Australië, je weet nooit waar de volgende crisis of ramp het redden van dieren vereist.  

Onder andere vuur is een grotere bedreiging geworden voor wilde dieren, omdat klimaatverandering de droogte op veel plaatsen in de wereld heeft verergerd. Toen Australië in 2019 werd verwoest door natuurbranden, hielpen we honderden koala's herstellen en terugkeren naar het wild. Meer recentelijk, toen branden uit de hand liepen in de Braziliaanse Pantanal, hebben we samengewerkt met lokale partner Instituto Tamanduá om reuzenmiereneters te rehabiliteren die verweesd of gewond waren geraakt door de vuurzee.  

Via ons CARE-programma (dat wordt gefinancierd door het U.S. Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs) werkt IFAW ook samen met wetshandhavingsinstanties en douanekantoren in de frontlinie. Men leert er om om te gaan met in beslag genomen wilde dieren, het welzijn van deze dieren te waarborgen en ze naar een veilige plek te brengen vanaf waar ze kunnen worden teruggebracht naar hun geboorteland of, als het inheemse soorten zijn, kunnen worden opgenomen in een rehabilitatiesysteem en uiteindelijk weer kunnen worden vrijgelaten in het wild.

Dierenwelzijn staat centraal

Het is helaas niet voor alle soorten of alle individuen mogelijk om ze weer in het wild vrij te laten. Sommige dieren hebben bijvoorbeeld zulke ernstige verwondingen dat de meest diervriendelijke actie triest genoeg euthanasie is. In het geval van leeuwen-, tijger- en luipaardwelpen brengt het met de hand grootbrengen van deze dieren en het vrijlaten in het wild een groot aantal uitdagingen met zich mee. Grote katachtigen die met de hand worden grootgebracht kunnen een grote bedreiging vormen voor gemeenschappen. Daarom verhuizen ze vaak naar een opvangcentrum waar ze op een diervriendelijke manier kunnen worden verzorgd.

Effectief natuurbehoud vereist een mentaliteitsverandering: van een model dat zich richt op populaties naar een model dat de waarde van elk individueel dier erkent. We kunnen niet toestaan dat een soort de status van bedreigde of ernstig bedreigde diersoort bereikt. Dit is een onaanvaardbare tekortkoming van het oude beschermingsmodel. Door individuele dieren te redden, voor ze te zorgen en in hun behoeften te voorzien, kunnen we hun populaties veiligstellen en ze de beste overlevingskansen geven.  

Steun het redden van wilde dieren en voorkom dat diersoorten uitsterven.