strandingen oplossen vanuit de ruimte

Ieder jaar stranden er wereldwijd honderden walvissen, dolfijnen en bruinvissen (walvisachtigen), ook hier op Cape Cod, waar ik mijn kantoor heb in IFAW’s International Operations Center. Mensen vragen mij vaak wat nu de oorzaak is van die strandingen.

Om het antwoord te zoeken op die vraag, werk ik dit jaar samen met een team van onderzoekers van de NASA (National Aeronautics and Space Administration) en het BOEM (Bureau of Ocean Energy Management). Onze hypothese is dat een aantal massastrandingen in verband kan worden gebracht met geomagnetische ruimtestormen. We vragen ons af of het zo zou kunnen zijn dat deze stormen het inwendige kompas van veel zeezoogdieren verstoren en er zo voor zorgen dat ze de weg kwijtraken. Het is geen nieuwe theorie, maar wel één die tot nu toe niet was onderzocht.

In de loop van het komende jaar zullen we gegevens die zijn verzameld over het zeemilieu en strandingen van zeezoogdieren vergelijken met gedocumenteerde ruimteactiviteit. We gaan daarbij op zoek naar trends die wijzen op een verband tussen afgedwaalde zeezoogdieren en het weer in de ruimte.

We weten dat strandingshotspots in onder meer Australië, Nieuw-Zeeland en Cape Cod een aantal fysieke overeenkomsten hebben. Zo hebben ze allemaal geleidelijk aflopende stranden, extreme verschillen tussen eb en vloed en fijn zand en sediment waardoor echolocatie beïnvloed zou kunnen worden. Strandingen op deze specifieke locaties komen al honderden jaren voor, dus het ligt voor de hand dat er in deze gebieden nog iets anders speelt dan menselijke oorzaken, zoals sonar. Wat is hier nog meer aan de hand?

Walvisachtigen als walvissen en dolfijnen zijn sociale dieren met een sterk ontwikkeld groepsgevoel. Wanneer één dier in een groep gewond of ziek is, kan dit desastreuze gevolgen hebben voor de hele groep en ertoe leiden dat de hele groep strandt. Maar als er geen dieren ziek zijn, wat zorgt er dan voor dat ze massaal naar het land toe zwemmen?

Harde wind en een stormachtige zee kunnen desoriënterend werken en zorgen er vaak voor dat dieren dichter naar de kust komen. Worden massale strandingen veroorzaakt door simpele factoren als deze, of spelen er meer complexe factoren op een hoger niveau, misschien wel helemaal in de ruimte?

Mijn mede-onderzoeker en zonnefysicus verbonden aan het Goddard-centrum, Antti Pulkkinen, legde uit dat magnetische afwijkingen die ontstaan wanneer er vanuit de buitenste laag van de zon enorme hoeveelheden geladen deeltjes in het zonnestelsel worden uitgestoten, dit ook de waarneming van magnetische velden bij dieren kan verstoren. Van dit soort verschijnselen is in elk geval bekend dat ze schade toebrengen aan satellieten en elektriciteitsnetten en we willen graag uitzoeken of ze bij strandingen ook een rol spelen. Als dat zo is, dan kunnen we meldingen over zonnestormen misschien gaan gebruiken als een vroeg waarschuwingssignaal voor potentiële strandingen, zodat hulpverleners beter voorbereid zijn. Als we de enorme hoeveelheid informatie doornemen die beschikbaar is over honderden strandingen en duizenden incidenten in de ruimte, dan wordt veel duidelijker of er een verband bestaat.

Het is de bedoeling om dit onderzoek tegen het einde van het jaar afgerond te hebben. De bevindingen zullen worden gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. Blijf de ontwikkelingen dus volgen! Dit baanbrekende onderzoek is mogelijk gemaakt door het Science Innovation Fund van NASA en BOEM. Het is een groot voorrecht dat ons project bij het selecte groepje projecten hoort dat dit jaar is uitverkozen.

De hulpverlening van het IFAW bij strandingen is officieel goedgekeurd middels een strandingsovereenkomst met de National Oceanic and Atmospheric Administration onder de Marine Mammal Protection Act.