waarom niet alle creatieve oplossingen tegen stroperij een succes zijn

Stroperij is een probleem van buitengewone proporties. Beelden van de karkassen van grote, indrukwekkende dieren als olifanten en neushoorns die om hun ivoor en hun hoorns zijn afgeslacht, wekken bij veel mensen woede en frustratie.

Onze IFAW-deskundigen krijgen dan ook veel reacties met suggesties voor mogelijke oplossingen. Mensen stellen voor om de hoorns of slagtanden preventief onder verdoving te verwijderen, of om ze met verf een kleur te geven, zodat de marktwaarde keldert. Natuurlijk waarderen we dat mensen meedenken en zouden wij net als zij graag een simpele oplossing willen, maar stroperij is een complex probleem. En de meeste van de ogenschijnlijk innovatieve of creatieve ideeën werken om verschillende redenen simpelweg niet.

Hieronder geven we uitleg bij een aantal vragen die we regelmatig krijgen.

Waarom vergiftigen jullie de hoorns van neushoorns niet?

Neushoornhoorn wordt na verkoop op de zwarte markt vaak vermalen, waarna het poeder wordt geconsumeerd vanwege de vermeende geneeskrachtige werking. Het vergiftigen van de hoorn van een neushoorn zou deze in theorie onaantrekkelijk maken voor de eindgebruiker.

Nog los van de morele en wettelijke aspecten die kleven aan het opzettelijk vergiftigen van mensen, is de kans groot dat hiermee de vraag naar ‘zuivere’ neushoornhoorn verder wordt opgedreven. Zelfs als reservaten bekend zouden maken dat ze de hoorns van hun neushoorns hadden vergiftigd, zouden stropers zich daar waarschijnlijk niets van aantrekken en de dieren toch gewoon doden, omdat de eindgebruiker hen niets interesseert. De stroper geeft alleen om de tussenpersoon die hem betaalt voor zijn onrechtmatig verkregen product. En die verkoopt vervolgens zijn buit weer aan een andere tussenpersoon die zich al net zo min druk maakt over de eindgebruiker.

En afgezien van de morele kant, zijn er nog een heleboel logistieke kanttekeningen. Omdat de hoorn niet in verbinding staat met de bloedsomloop, zou het gif direct in de hoorn van het dier moeten worden geïnjecteerd. En daarvoor zou de neushoorn verdoofd moeten worden. Elke keer als je een dier van een dergelijke omvang verdooft, brengt dit aanzienlijke kosten en gezondheidsrisico's met zich mee. Het dier kan er zelfs door overlijden. Bovendien zou het een onmogelijke opgave zijn om bekend te maken welke dieren precies vergiftigd waren en waar. Verder is injectie van het gif in de hoorn vrijwel onmogelijk door de dichtheid van het materiaal van de hoorn. Dit is in Zuid-Afrika al zonder succes geprobeerd.

Het Rhino Resource Center publiceerde een artikel over chemische injectie, waarin meer wordt uitgelegd over de werkwijze en de nadelen.

Waarom verven we hoorns en slagtanden niet roze?

Als we hoorns en slagtanden felroze verven worden ze waardeloos op de zwarte markt.

Er zitten risico's aan het verdoven van een dier met de omvang van een olifant of neushoorn, maar er is nog een ander probleem: hoorns en slagtanden groeien aan. Binnen drie jaar kan een neushoorn zijn hele hoorn vervangen. Olifantenslagtanden kunnen wel 2 tot 3 centimeter per jaar groeien. De verf zou uitgroeien en het is geen haalbare kaart om elk dier elke paar jaar opnieuw te verven.

Het vangen, verdoven en verven van de slagtanden van maar liefst 400.000 olifanten is logistiek onmogelijk. Met de verstoring en onrust die we ermee zouden veroorzaken bij de olifanten, zouden we individuele dieren en families schaden. Het proces zou waarschijnlijk een flink aantal olifanten het leven kosten. Bovendien zou het hele proces elke paar jaar moeten worden herhaald.

Er zijn ook mensen die hebben voorgesteld om, in plaats van te verdoven en te verven, waterbronnen opzettelijk te kleuren met een poeder dat bij inslikken de slagtanden en hoorns van dieren zou kleuren. De financiering en uitvoering van dit plan zou echter logistiek onmogelijk zijn. En zelfs al zou het mogelijk zijn, dan nog is er geen garantie dat roze ivoor niet een nieuwe rage zou worden. En andere in het wild levende niet-doelsoorten zouden ook de gevolgen van gekleurde waterbronnen ondervinden. En dat zou weer de fotowaarde van dieren voor toeristen verlagen.

Lees het verhaal van Spencer voor een waargebeurd voorbeeld van een neushoorn die de verfprocedure niet overleefde.

Waarom verwijderen we niet gewoon op een veilige manier preventief de hoorns en slagtanden van neushoorns en olifanten? 

Geen hoorns en slagtanden? Geen reden voor stropers om ze te doden.

Helaas ligt het niet zo simpel. Zoals eerder al aangegeven, zitten er risico's aan het verdoven van een dier en kunnen hoorns teruggroeien. Bovendien is het verwijderen van het ivoor van levende dieren geen garantie dat ze veilig zijn voor stropers.

Veldonderzoek laat zien dat het verwijderen van de hoorns van neushoorns op zichzelf stropers er niet van weerhoudt om onthoornde neushoorns te doden. De reden is dat de hoorn niet te dicht bij het leven kan worden afgezaagd, hierdoor kan de hoorn vervormd teruggroeien, geïnfecteerd raken en kan het dier zelfs doodgaan. Het kleine stompje hoorn dat om die reden achterblijft, is voor stropers nog altijd genoeg reden om het dier te doden.

Het verwijderen van de slagtanden van olifanten is onmogelijk, aangezien ze deel uitmaken van de schedel. Dat is ook de reden waarom stropers olifanten moeten doden om de slagtanden te kunnen verwijderen. De slagtanden korter afzagen zou een taak van enorme omvang zijn. Hoewel de stomp nog maar 7-10% zou zijn van de hele tand, vertegenwoordigt dit ‘kleine’ stukje ivoor nog altijd een hoop geld op de zwarte markt.

Bovendien hebben olifanten en neushoorns hun slagtanden en hoorns niet voor niets ontwikkeld. Ze hebben ze nodig om een normaal, volledig functioneel leven te kunnen leiden. 

Neushoorns gebruiken hun hoorns om hun territorium te verdedigen, om hun kalveren te beschermen tegen andere neushoorns en roofdieren, bij het verzorgen van hun jongen en bij het foerageren: ze graven ermee naar water en breken er takken mee af.

Olifanten gebruiken hun slagtanden om zich te verdedigen tegen roofdieren en andere olifanten, om dingen op te tillen, om voedsel te verzamelen en om de bast van bomen te verwijderen. In tijden van droogte gebruiken ze hun slagtanden om waterputten te graven in droge rivierbeddingen.

Bij stroperij draait het niet om één persoon die één dier doodt om één quotum te vervullen. Stroperij is teamwerk. En om het uit te bannen, moeten we de netwerken die er achter schuilgaan afbreken. En dat is precies wat IFAW's tenBoma-project doet.