Het leven in de oceaan wordt bedreigd. IFAW zet zich in voor betere bescherming van walvissen en andere zeediersoorten, en voor leefgebieden in oceanen wereldwijd. Wij richten ons specifiek op de gevaren van verstrikking in visnetten, aanvaringen door schepen, onderwaterlawaai, commerciële walvisvaart en klimaatverandering. Of het nu gaat om het stimuleren van alternatieve industriële praktijken of het lobbyen voor strengere wetten, onze focus ligt op oplossingen waarbij dieren en mensen samen in balans zijn. 

Dr. Sidney Holt, 1926–2019

Met groot verdriet namen wij kennis van het overlijden van dr. Sidney Holt in december 2019. Sidney was jarenlang onze mentor, adviseur en collega. Zijn unieke bijdrage aan bescherming van de oceanen en zijn grote nalatenschap als leider in de wereldwijde campagne om een einde te maken aan de commerciële walvisvaart zijn even onmetelijk als de oceaan en zullen ons en de komende generaties blijvend inspireren. Sidney was tot aan het einde toe scherp van geest en actief. Hij prees zichzelf gelukkig dat hij het einde van de walvisvaart in Antarctica nog mocht meemaken en zien dat de Internationale walvisvaartcommissie in de 21e eeuw was uitgegroeid van een club van walvisvaarders tot internationaal orgaan voor de bescherming van walvissen, een koers die hij zelf 60 jaar geleden had ingezet. Vaarwel, dierbare vriend. Goed gedaan.

einde van de walvisvaart in Ijsland

Na zeventien jaar campagnevoeren om een einde te maken aan de commerciële walvisvaart in IJsland is er nu eindelijk goed nieuws. Voorjaar 2020 meldde IJsland dat er in dat kalenderjaar niet zou worden gejaagd op dwerg- en gewone vinvissen. Dit betekende voor IJsland het tweede jaar op rij zonder walvisjacht.

Het einde van de IJslandse walvisjacht is goed nieuws voor walvissen, IJsland en voor de bescherming van de oceanen wereldwijd. IFAW vindt dit een geweldige prestatie van onze partners en vrienden in IJsland die hebben gestreden voor het einde van het wrede en zinloze doden van dwerg- en gewone vinvissen en het stoppen met de consumptie van walvisvlees door buitenlandse toeristen.

Het laatste bedrijf dat nog jaagde op vinvissen heeft in een openbare verklaring aangekondigd dat het stopt met deze activiteiten. Teleurstellende inkomsten en de uitbreiding van het walvisreservaat in Faxaflói-baai, net iets buiten Reykjavík, werden als belangrijkste redenen genoemd. IFAW heeft het initiatief genomen tot en een belangrijke rol gespeeld bij het opzetten van dit walvisreservaat en de uitbreiding daarna.

Het allerlaatste bedrijf dat nog op vinvissen jaagt, moet nog een officiële verklaring geven over de toekomst van het bedrijf en of het de commerciële walvisvaart zal hervatten in 2021. In IJsland is een meerderheid van de bevolking voor het stoppen van de jacht op walvissen. Er is nog maar weinig sympathie te bespeuren voor de laatste walviswaarders. IFAW startte de grootste campagne ooit in IJsland om definitief een einde te maken aan de walvisvaart. De petitie werd door ruim 174.000 mensen ondertekend en is aangeboden aan de IJslandse regering.

In IJsland werd vroeger met een harpoen op de vinvis gejaagd. De vinvis is het op één na grootste dier op aarde; het vinvisvlees werd voornamelijk geëxporteerd naar Japan. Dwergvinvissen werden gedood voor de binnenlandse markt voor walvisvlees, maar hoofdzakelijk gebruikt om aan nieuwsgierige toeristen voor te schotelen. IJsland begon in 2003, na een stop van 13 jaar, weer met de commerciële walvisvaart en doodde sindsdien meer dan 1.500 vinvissen en dwergvinvissen. Sindsdien zet IFAW zich samen met IJslanders in om walvissafari's te promoten als verantwoord alternatief voor de wrede walvisjacht.

de negatieve impact van scheepvaart terugdringen

Het terugdringen van de negatieve impact van scheepvaart op het leven in zee en het mariene milieu, evenals bewustmaking van de schadelijke effecten van continu onderwaterlawaai door schepen, zijn binnen de activiteiten van IFAW vaste onderdelen van het programma. Scheepsschroeven zijn de grootste boosdoener voor dit lawaai. De toename van de grootte, snelheid en het aantal schepen wereldwijd heeft ertoe geleid dat het continue kabaal in de oceanen wereldwijd steeds luider en luider wordt.

Technische aanpassingen en lagere snelheden zijn de beste manieren om het volume van het onderwaterlawaai afkomstig van schepen terug te schroeven. IFAW lobbyt bij de International Maritime Organization (IMO), die namens de Verenigde Naties toeziet op scheepsverkeer en maritieme veiligheid, om de kwestie op de werkagenda van het Marine Environment Protection Committee te krijgen. IFAW heeft een position paper ingediend die wordt gesteund door een brede coalitie van ngo's. Wij roepen ook regeringen op om zich hierbij aan te sluiten.

Bij lagere vaarsnelheden wordt niet alleen het volume lager gezet van dit continue achtergrondlawaai, maar zijn er ook minder scheepsaanvaringen en minder broeikasgasemissies. In boekjaar 2020 werd het verband tussen vermindering van snelheid en voordelen voor het milieu onderbouwd in een research paper van Russell Leaper van IFAW: ‘The Role of Slower Vessel Speeds in Reducing Greenhouse Gas Emissions, Underwater Noise and Collision Risk to Whales’ en gepubliceerd in Frontiers for Marine Science. Het onderzoek laat zien dat zelfs met een beperkte vermindering van vaarsnelheden van 10%-15% het sterftecijfer onder walvissen - als gevolg van scheepsaanvaringen of scheepslawaai - naar alle waarschijnlijkheid met zo'n 50% zal dalen. Op basis van deze bevindingen roept IFAW op tot een vermindering van vaarsnelheden met 10%. Wij zoeken ook de samenwerking op met de visserijsector om tot integrale oplossingen van het probleem te komen. Daarover zijn wij in gesprek met negen internationale rederijen en scheepvaartorganisaties.

Het risico dat walvissen tegen schepen botsen (‘scheepsaanvaringen’) is groot, maar nog steeds onderbelicht. Deskundigen schatten in dat als wij één walvis met (fatale) verwondingen als gevolg van een botsing met een schip in het vizier hebben, er nog twintig walvissen buiten ons gezichtsveld zijn die hetzelfde lot ondergaan.

Bedreigde potvissen beschermen tegen scheepsaanvaringen in Griekenland 

Wij werken samen met onze lokale partners in Griekenland om oplossingen te vinden voor de bedreigde populatie van potvissen in de Helleense Trog, iets ten westen van Griekenland, waar het risico op aanvaringen hoog is. Afgelopen jaar hebben ook de Griekse overheid, de Griekse afdeling van de Internationale Koopvaardijkamer (ICS) en de Unie van Griekse scheepsreders hierbij aangehaakt. Er vindt nu overleg plaats op ministerieel niveau om de opties te bespreken voor het verminderen van het risico op aanvaringen om deze bedreigde walvissen beter te beschermen.

Om veranderingen tot stand te brengen, bundelen wij onze krachten eveneens met andere ngo's om politieke besluitvorming af te dwingen en aandacht te vragen voor de grote gevolgen van menselijke activiteiten voor zeedieren. Een hartverscheurend voorbeeld maakte wereldwijd grote indruk: voorjaar 2020 werd in de Middellandse Zee een vinvis gespot met volledig geamputeerde staartvinnen. Als snel werd duidelijk dat de walvis niet alleen het slachtoffer was geworden van een scheepsaanvaring, maar ook van verstrikking in visnetten, waardoor hij zijn staarvinnen was kwijtgeraakt. IFAW zet zich samen met andere partijen in voor slimme oplossingen voor deze vreselijke bedreigingen voor dierenpopulaties en dierenwelzijn. Deze dode dieren zijn te voorkomen.

campagne voor het redden van de noordkaper

IFAW zet zich ook in voor behoud van de ernstig bedreigde noordkaper. Er zijn nu nog maar een kleine 360 noordkapers over en de focus ligt op het terugdringen van de bedreigingen in hun kritische habitat voor de oostkust van Noord-Amerika.

Deze walvissen lopen groot gevaar om verstrikt te raken in verouderde visnetten of om geraakt te worden door boten en schepen. Ons werk is nu urgenter dan ooit, omdat slechts 25% van deze walvissen volwassen vrouwtjes zijn die in staat zijn om kalfjes voort te brengen en voor aanwas van de populatie te zorgen. Het overlijden van één dier kan al de balans laten doorslaan naar uitsterving van de hele soort. Een tragisch feit is dat twee pasgeboren kalfjes in 2020 werden gedood, waarmee het aantal overleden (of vermoedelijk overleden) noordkapers sinds 2017 inmiddels is opgelopen naar 43. Des te triester is dat dit betekent dat bijna 12% van de populatie in drie jaar tijd is overleden. In alle gevallen waar de doodsoorzaak met zekerheid kon worden vastgesteld, was het overlijden het gevolg van menselijke activiteit (verstrikkingen en scheepsaanvaringen).

De prioriteit van ons team ligt op het mobiliseren van de visserijsector, overheid en lokale stakeholders om oplossingen te ontwikkelen en te implementeren om deze walvissen te beschermen. Voor behoud van de noordkaper is het van essentieel belang om vistuig zonder touwen te ontwikkelen en te gebruiken, zodat er veel minder gebruik wordt gemaakt van verticale markeringstouwen. Zo zwemmen walvissen veilig via migratiecorridors naar hun essentiele leefgebied. Wij voeren nu samen met de visserijsector, wetenschappers en technologiebedrijven trials uit met touwloze visnetten om die versneld te kunnen inzetten als duurzame oplossing voor de lange termijn. 

Om verder het risico op scheepsaanvaringen terug te dringen geven wij voorlichting aan rederijen en wijzen wij op het belang van het naleven van snelheidsbeperkingen. Via de mobiele app Whale Alert kunnen commerciële schepen en plezierboten zien waar de ‘safety zones’ zijn en in realtime doorgeven als zij daar toch walvissen aantreffen om de kans op scheepsaanvaringen drastisch te verminderen.

IFAW heeft een campagne opgezet om het publiek te doordringen van de ernst van de situatie en noodzakelijke aanpassingen van regelgeving te bepleiten om deze ernstig bedreigde diersoort beter te beschermen.

Het pleidooi van IFAW voor betere wet- en regelgeving heeft bijgedragen aan de toezegging van USD 3 miljoen binnen het steunpakket van de Amerikaanse overheid voor bescherming van de noordkaper voor het boekjaar 2020. Daarbij is er USD 1 miljoen beschikbaar gesteld voor een pilotprogramma voor het ontwikkelen van innovatieve visnetten met veel minder risico op verstrikkingen. Onze initiatieven hebben er ook toe geleid dat de SAVE Right Whales Act opnieuw door het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat in behandeling is genomen. Het wetsvoorstel betreft een subsidie van USD 50 miljoen voor de komende tien jaar voor een gezamenlijk onderzoeksprogramma met de nadruk op bescherming van de noordkaper. Het voorstel is met steun van beide partijen aangenomen en de eindstemming staat gepland voor najaar 2020.

Daarnaast heeft IFAW opdracht gegeven voor ‘Ropeless is Real’, een kritisch onderzoek naar de effectiviteit van het gebruik van touwloze visnetten om het verstrikkingsrisico voor noordkapers drastisch te beperken. Het rapport werd in mei 2020 gepubliceerd als onderdeel van een bredere campagne waarbij ruim 5.500 IFAW-donateurs uit alle 50 staten van de VS de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) opriepen om meer maatregelen te nemen om noordkapers te beschermen tegen verdere verstrikkingen en scheepsaanvaringen.